Doğu Akdeniz’de yeni denklem
İstanbul’da gerçekleşen kritik üçlü zirve, Doğu Akdeniz’de enerji dengelerini değiştirecek yeni bir sürecin habercisi olabilir. Zirve, Türkiye’yi, Doğu Akdeniz’de enerji güvenliğinin vazgeçilmez aktörü hâline getirecek stratejik ortaklığın temelini attı.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni ve Libya Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Abdulhamid Dibeybe’nin katılımıyla önceki gün İstanbul’da düzenlenen toplantı, üç ülke arasında enerji odaklı stratejik ortaklığın temelini attı. Türkiye, İtalya ve Libya arasında başlayan yeni süreç, hem Avrupa’nın enerji güvenliğine katkı sağlayacak hem de Kuzey Afrika ile Doğu Akdeniz arasında stratejik bir enerji köprüsünün kurulmasına zemin hazırlayacak. Türkiye için bu süreç, Akdeniz’de enerji etkisini artırmak ve Avrupa enerji güvenliğinde vazgeçilmez aktör olmak anlamına geliyor.
DOĞU AKDENİZ HAMLESİ
Haziran 2025’te Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) ile Libya Ulusal Petrol Kurumu (NOC) arasında imzalanan sismik araştırma mutabakatı, Türkiye’nin Doğu Akdeniz stratejisinde kritik bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor. Anlaşma kapsamında, Libya açıklarında dört deniz bloğunda yaklaşık 10 bin kilometrekarelik alanda araştırma yapılacak. Türkiye’nin, teknik kapasitesi sayesinde daha hızlı ve düşük maliyetli sonuçlar hedefleniyor.
YENİ PROJELER GÜNDEME GELEBİLİR
Ukrayna savaşı sonrası Rusya’ya enerji bağımlılığını azaltmak isteyen İtalya, Kuzey Afrika’ya yöneldi. 2023’te enerji devi Eni ile Libya NOC arasında 8 milyar dolarlık doğal gaz anlaşması imzalanırken, Cezayir ile de boru hattı iş birliğine gidildi. Yeni üçlü iş birliğiyle İtalya, Avrupa’ya enerji transferinde merkez ülke rolünü daha da güçlendirmeyi amaçlıyor. Bu kapsamda enerji lojistiği, boru hatları ve LNG terminalleri gibi yeni projelerin gündeme gelmesi bekleniyor.
REKABETTEN İŞ BİRLİĞİNE
Türkiye ve İtalya’nın Libya’da rekabetten iş birliğine geçmesi, Doğu Akdeniz’deki güç dengelerini yeniden şekillendirebilir. Türkiye, bu süreçte Avrupa enerji güvenliği açısından kilit aktör olmayı hedeflerken; Libya, enerji kaynaklarını daha etkin kullanarak ekonomik toparlanmayı hızlandırmayı amaçlıyor. Üçlü iş birliği, Libya’nın uluslararası alandaki meşruiyetini de pekiştiriyor.
Hedef 2 milyon varil
Libya, beş yıl içinde günlük petrol üretimini 2 milyon varile çıkarmayı planlıyor. Hâlihazırda 1,6 milyon varil seviyesinde olan üretimin, yeni keşifler ve yabancı ortaklıklarla artırılması hedefleniyor. Enerji, ülke gelirlerinin yüzde 90’ından fazlasını oluşturuyor.
Madencilikte yeni yatırım şansı
Libya, otuzdan fazla mineralin tespit edildiği madencilik sahalarını yatırımcılara açtı. Türk ve İtalyan şirketlere çağrıda bulunan Libya yönetimi, kamu-özel ortaklıklarıyla altyapı ve doğal kaynak geliştirme projelerinde iş birliğine açık olduğunu duyurdu. Türk firmalarının inşaat ve mühendislik alanındaki deneyimi bu süreçte öne çıkıyor.
Merve Safa Akıntürk
