Bloomberg: Ekonomideki yavaşlama yeni faiz indirimi alanı açıyor

Türkiye ekonomisinin üçüncü çeyrekte beklenenden fazla yavaşlaması, Merkez Bankası’nın faiz indirimlerine devam edebileceği yönünde beklentileri güçlendirdi. Bloomberg, TÜİK’in bu sabah açıkladığı büyüme verilerini değerlendirdi.

Türkiye’de üçüncü çeyrek büyümesi yıllık bazda %3,7 olarak kaydedildi. Bloomberg’in ekonomistler arasında yaptığı ankette beklenti %4,2 seviyesindeydi. Böylece büyüme, tahminlerin altında gerçekleşmiş oldu.

Buna karşın çeyreklik büyüme verisi beklentileri aştı. Ekonomi temmuz–eylül döneminde bir önceki çeyreğe göre %1,1 büyüdü. Ekonomistler, Bloomberg’in ayrı bir anketinde büyümenin çeyreklik bazda %0,5 olmasını bekliyordu.

FAİZ İNDİRİMİ İÇİN ALAN AÇILIYOR

Bloomberg analizine göre, ekonomik faaliyetteki yavaşlama Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’na (TCMB) faiz indirimlerine devam edebilmek için yeni bir alan sunuyor.

TCMB, iki aylık ara sonrası temmuzda faiz indirimlerine başlamış, eylülde enflasyondaki artış nedeniyle indirim hızını yavaşlatmıştı. Banka, ekim ayında politika faizini %39,5 seviyesine çekmişti.

Bazı analistler, kasım ayı enflasyon verilerinin açıklanmasının ardından, bankanın yeniden daha büyük çaplı indirimlere dönebileceğini değerlendiriyor.

ENFLASYON YAVAŞLIYOR ANCAK HEDEFİN ÜZERİNDE

Bloomberg’in aktardığı verilere göre, Türkiye’de yıllık enflasyon ekimde %32,9 seviyesine geriledi. Yıl sonunda enflasyonun %31–33 aralığında gerçekleşmesi bekleniyor. Bu oran, yine de Merkez Bankası’nın hedefinin üzerinde.

TCMB Başkanı Fatih Karahan, geçen hafta yaptığı açıklamada, önceki aylara kıyasla enflasyon göstergelerinde iyileşme beklediğini ifade etmişti.

IMF: 2026’DA TALEBİ DESTEKLEYECEK

Uluslararası Para Fonu (IMF), kasımdaki Türkiye ziyaretinin ardından yaptığı değerlendirmede, düşen politika faizlerinin ve daha az sıkı mali duruşun 2026’da iç talebi destekleyeceğini belirtti.

Ancak IMF, ekonominin kapasite sınırlarına yakın çalışmasının fiyatlardaki yavaşlamayı uzatabileceğini vurgulayarak şu uyarıda bulundu:

“Son dönemdeki olumsuz enflasyon verileri, para ve maliye politikalarının daha fazla dezenflasyon için yeterince sıkı olmayabileceğine işaret ediyor.”

"BU ‘ENFLASYONLA SAVAŞ’ İŞİNDEN ZARARLI ÇIKAN ÜCRETLİ"

Finansal Piyasalar Uzmanı İris Cibre, “Ücretlilerin gelirlerdeki payı %35’e düşerken, nasıl oluyor da tüketim %4,8, hizmetler %6,3 artıyor?” sorusunu yöneltti. Cibre, hizmetler ve inşaatın büyümeye en büyük katkıyı verdiğini, buna karşılık tarımın yüzde 12,7 küçüldüğünü ve sanayinin ancak kıpırdanabildiğini vurguladı. “Bu ‘enflasyonla savaş’ işinden zararlı çıkan ücretli ve daha 4. çeyrek gelmedi bile” dedi.

Prof. Dr. Hakan Kara da büyüme temposunun güçlü seyrettiğini belirtti. “İçeride ve dışarıda büyük şoklar yaşadığımız ve reel faizin tarihî yüksek seviyelere çıktığı Mart–Nisan aylarını takip eden dönemde ekonomi çeyreklik bazda %1,6 ve %1,1 büyüdü. Yıllık büyüme ivmesi %5,5’e denk geliyor” dedi.

Ekonomist Burcu Aydın da iç talebin büyümeyi sürüklediğini belirtti. Hane halkı tüketiminin yüzde 2,1, yatırımların ise yüzde 4 arttığını belirten Aydın, dış talebin yüzde 4,4 oranında daralarak büyümeyi aşağı çektiğini ifade etti. Gelir dağılımındaki değişimi ise şöyle özetledi: “İşgücü ödemelerinin milli gelirden aldığı pay %35’e düştü. Yatırımlardaki artışa karşın sabit sermayeye giden pay da %19,4 ile tarihî diplere geriledi.”

"SİZ ASIL AÇLIK SINIRININ ALTINDA GELİR ELDE EDENLERE BAKIN"

GSYH içindeki değişim yalnızca emek ve sermaye arasındaki farkı değil, sanayi verilerindeki çelişkiyi de ortaya çıkardı. Fatih Özatay, “GSYH’deki sanayi katma değeri ile sanayi üretim endeksi neredeyse zıt hareket ediyor” diyerek dikkat çekti. Özatay’ın paylaştığı verilere göre, GSYH’de sanayi artışı çeyrekler itibarıyla yüzde 0,2, 2,2 ve 1 olurken, sanayi üretim endeksi aynı dönemlerde yüzde 1,6, 0,6 ve eksi 0,6 oldu. Özatay, “Ne olmaktadır?” sorusunu yöneltti.

Özatay, büyümenin ortaya koyduğu tablonun özetini şu sözlerle dile getirdi:

“GSYH verisinden çıkan kısadan hisse şu: Şirketler kesiminde işler tıkırında; onlardan gelen şikâyetleri dert etmeyin, siz asıl açlık sınırının altında gelir elde eden asgari ücretliye ve emekliye bakın."

Berfu KARGI / KARAR