Yabancı nefretinin bedeli ağır oldu! Bizden kaçtı, Dubai kaptı

Türkiye ekonomisinin lokomotifi konumunda bulunan gayrimenkul sektörü çok zor günlerden geçiyor. Geçen yıl gerçekleştirilen 1 milyon 225 bin konut satışı, son 10 yılın en kötü rakamlarını kayıtlara geçirdi. 260 meslek dalını dolaylı olarak besleyen konut sektörü, hükûmetten destek bekliyor. Uzmanlar yüksek kredi faizleri ve kredi bulma sıkıntısı sebebiyle yaşanan bu durumun ekonominin tamamına yansıdığını ifade ediyor.

Konut satışlarının azalmasından dolayı mobilya, beyaz eşya gibi sektörlerin de olumsuz etkilendiği ve devletin vergi kaybının büyüdüğü belirtiliyor. Yapılan açıklamalarda “Ortalama 5 milyon TL’lik bir daireden devleti vergi geliri yüzde 5 civarında. Toplam 100 bin adetlik bir konut satışında devletin kasasına 20 milyar liralık bir vergi giriyor. Ekstra harçlar, kadastro ücretleri bu rakamın dışında. Konut sektörünün hareketlenmesi demek devletin vergi gelirinin artması demek” diyor.

DÜŞÜŞ DEVAM EDİYOR

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), nisan ayına ait konut satış istatistiklerini açıkladı. Buna göre Türkiye genelinde konut satış sayısı, nisanda geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 11,8 azalışla 75 bin 569’a geriledi. Pandemi tedbirlerinin yaşandığı Mayıs 2021’den bu yana en düşük konut satışı görüldü. Ocak-nisan döneminde ise satışlar, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3,7 azalarak 355 bin 173’e düştü. Türkiye genelinde ipotekli konut satışları nisanda geçen yılın aynı ayına göre yüzde 67,5 azalarak 7 bin 71 olarak kayıtlara geçti. Toplam konut satışları içinde ipotekli satışların payı yüzde 9,4 olarak meydana geldi. Ocak-nisan döneminde gerçekleşen ipotekli konut satışları ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 57 azalışla 34 bin 693 oldu. Nisan ayındaki ipotekli satışların 1.744’ü, ocak-nisan dönemindeki satışların 8 bin 313’ü ilk el satışları olarak belirlendi.

ALIM TALEBİ YÜKSEK

Sektör oyuncuları “Konut piyasasının geleceğine baktığımızda kiralık ve satılık konut fiyatlarındaki sert yükseliş en azından şu an için stabil olmuş gibi duruyor. Durgunluğun bir süre daha devam edip ilerleyen zamanlarda satışlarda hızlı bir artış yaşanacağını düşünüyoruz. Çünkü Türkiye’de şu an konut ihtiyacı olan yüksek bir kesim var, burada bekleyen talep hâlâ çok güçlü. Ekonomide normalleşmenin başlaması, kredi faizlerinde düşüş yaşanması ve alım gücünün yeniden istenen seviyelere gelmesi ile satışlar artacaktır. Bunun yanında ekonomideki normalleşme ile bütün bunlara paralel olarak üretimin de artacağını, bunun da sektörü hareketlendireceğini söyleyelim. Ertelenen talebin harekete geçmesi için az önce de bahsettiğim gibi şartların normalleşmesine ihtiyaç var. Bunun anlamı da şu; şartlar normalleşirse, alım gücü ile konut fiyatları arasındaki uçurum da kalkacak demektir. Konut fiyatları arz ve talep ile dengelenecektir” diyor.

ÇİN HÜKÛMETİ DESTEĞE BAŞLADI

Uzun yıllardır emlak krizi ile boğuşan Çin’de hükûmet önemli bir adım attı. Çin, emlak krizini aşmak için önemli kararları hayata geçirmeye başladı. Bunlardan en önemlisi konut kredisi faizlerindeki taban kaldırıldı ve bireysel alıcılar için minimum peşinat oranları düşürüldü. Öte yandan uygun fiyatlı konutlar için yeniden kredi imkânı faiz oranı yüzde 1,75’e çekildi. Kamu bankaları ucuz kredi kampanyasına başladı. Hükûmet yerel yönetimlerin satılmayan konutlarını alacağını açıkladı. Üreticilere de destek verileceği belirtildi.

DEV KONUT PAZARINI KÖRFEZ'E KAPTIRDIK

Konut sektöründe yabancı yatırımcı sayısı hızla düşüyor. TÜİK rakamlarına göre; Yabancılara gerçekleştirilen konut satışları ocak-nisan döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 48,4 azalarak 6 bin 957 oldu. 2022 senesinin tamamında ise bu sayı 70 binin üzerine çıkarak rekor kırmıştı. Türkiye o dönem 20 milyar doların üzerinde gelir elde etmişti. Bugün ise sayılar 2022 senesinin çok uzağında…

Konut sektöründe yabancı yatırımcılara karşı oluşturulan olumsuz algının altında birçok sebep yatıyor. Özellikle 2021-2022 yılında muhalefetin bu durumu siyasi malzeme hâline getirmesi, toplumda yabancı düşmanlığına sebep oldu. Mülteciler ile yabancı yatırımcı aynı kefeye konuldu. Durum “Vatan toprağı satıyoruz” söylemlerine kadar uzandı. Dünyanın en gelişmiş ülkeleri yabancıya konut satışı için kampanyalar düzenlerken, Türkiye’de yabancıları dışlandı. Hâl böyle olunca milyar dolarlık pastadan aldığımız pay en alt seviyeye düştü.

DÜNYADA ÖRNEKLERİ VAR

Dubai Türkiye’den kaçan yabancı konut alıcılarını iyi değerlendirdi ve fırsatı kaçırmadı. Yurt dışında çeşitli reklam kampanyaları ile “Dubai’de ev sahibi olmak çok kolay” sloganları ile ticaretine devam etti. 250 bin dolarlık yatırım ile ‘golden vize’ vererek alıcıları cezbetti. Orta Doğu’nun en renkli ülkesi 2023 yılı sonunda bütün çabaların meyvesini aldı. Ülkede yabancıya yapılan konut satışı bir önceki yıla göre yüzde 65 arttı. Yalnızca Dubai değil, İspanya, Portekiz ve ABD’de bu pastadan payını aldı. Açıklanan rakamlara göre sadece ABD yılda 60 milyar dolarlık yabancıya konut satışı yaparken, Portekiz ve İspanya’da yılda 30 milyar dolarlık satış yapıldı.

“RAKAMI AŞAĞI ÇEKELİM”

Sektör temsilcileri yabancıya konut satış kriterlerinde esneme bekliyor. Dünyanın birçok ülkesinde konut alımı karşılığında verilen vatandaşlığın 250 ila 400 bin dolar arasında olduğu belirtiliyor. Sektör oyuncuları ““Mülteciler ile yabancı yatırımcıları bir tutmamak lazım. 400 bin dolarlık rakamın düşürülmesini talep ediyoruz. En azından 300 bin dolara çekilebilir. Bu genel bir kampanya ile desteklenirse yabancıya satışlar eski havasına döner” açıklamasında bulunuyor.

YATIRIMA GÖRE VATANDAŞLIK VEREN ÜLKELER

ÜLKE               FİYAT
ABD .............. 400 bin dolar
Ispanya ............ 400 bin dolar
Italya ............ 400 bin dolar
Portekiz ........... 400 bin dolar
Türkiye ........ 400 bin dolar
Kanada ............ 400 bin dolar
Malta ............ 350 bin dolar
Yunanistan ....... 250 bin dolar
Dubai ............ 250 bin dolar