Bankalar faizden değil, vatandaşın cebinden besleniyor
Türkiye bankacılık sektörü 2025 yılında adeta kâr patlaması yaşadı. Bankaların 9 aylık net kârı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 45,5 artarak 670 milyar liraya dayandı. Akademisyen Prof Dr. Soner Gökten, bankaların müşterinin her işleminden kırpıntı toplamaya başladığını söyledi. Gökten, “EFT’den POS’a, kart ücretlerinden tahsislere bankalar faizden değil, vatandaşın cebinden besleniyor” dedi.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) Eylül 2025 dönemine ilişkin “Türk Bankacılık Sektörünün Konsolide Olmayan Ana Göstergeleri” raporuna göre, sektörün aktif büyüklüğü geçen yılın sonuna kıyasla 10 trilyon 920 milyar 708 milyon lira artışla 43 trilyon 578 milyar 620 milyon liraya yükseldi. Rapora göre, bankacılık sektörünün en büyük aktif kalemi olan krediler eylül sonu itibarıyla 21 trilyon 243 milyar 537 milyon lira, menkul değerler toplamı ise 6 trilyon 796 milyar 113 milyon lira seviyesinde gerçekleşti. Kredilerin takibe dönüşüm oranı yüzde 2,29 ile istikrarlı seyrini sürdürdü. Bankaların temel fon kaynağı olan mevduatlar, 2024 sonuna göre yüzde 31,5 artışla 24 trilyon 848 milyar 964 milyon liraya çıktı. Aynı dönemde özkaynak toplamı yüzde 27,9 artışla 3 trilyon 707 milyar 345 milyon liraya yükseldi. İlk 9 aylık verilere göre bankaların toplam net kârı ise 669 milyar 675 milyon liraya ulaşarak tarihî bir seviyeye çıktı.
Geçen yılın aynı dönemine göre artış yüzde 45,5 olarak hesaplandı. Yabancı bankaların söz konusu dönemde yerli özel bankalardan daha yüksek kar yazması dikkat çekti. Sektörün sermaye yeterliliği standart oranı da yüzde 18,55 olarak kaydedildi.
Akademisyen Prof Dr. Soner Gökten, konu ile ilgili yaptığı sosyal medya paylaşımında Türkiye’de bankaların bankacılıktan değil, vatandaştan kazandığını kaleme aldı. Gökten, 2025’in ilk dokuz ayında borsada işleme gören dört büyük özel bankanın faiz dışı gelirlerle adeta rekor kırdığına dikkat çekerek, “Reel kredi marjları regülasyon ve enflasyon altında boğulunca bankalar müşterinin her işleminden kırpıntı toplamaya başladı. EFT’den POS’a, kart ücretlerinden tahsislere kadar finansal sürtünme maliyeti rekor seviyede. Komisyon geliri oranlarının bu kadar şişmesi bankacılık modelinin deformasyonudur. Bugün Türkiye’de, Kredi-mevduat marjı değil, müşteriden kesilen kesintiler kârlılık belirliyor. Ne zaman ki Net faiz geliri > Net ücret & komisyon geliri halini alır işte o zaman gerçek anlamda “bankacılık faaliyeti”nden söz edebiliriz. Aksi halde Bankalar kredi vermeden de kazanıyor, Müşteri finansman ekosisteminin kaynağına dönüşüyor. Vatandaş enflasyonla boğuşurken, bankacılık sistemi: Çevrim ücretleri, kart komisyonları, POS kesintileri, Tahsis & BSMV & KKDF yükleri vb. ile nominal kâr yazıyor” dedi. Bankaların müşterilerden aldığı ücretler de eft/havale, kart aidatı, kredi tahsis bedeli, pos kesintisi, dosya masrafı ve hesap işletim ücreti olarak sıralandı.
TOPLANAN PARA REEL SEKTÖRE DEĞİL ÜST YÖNETİME
Yüksek karların ekonomiye ve reel kesime geri dönmediğine de dikkat çekildi. Soner Gökten müşteriden kesilen her komisyonun, ATM’den alınan her ücretin ve kart aidatındaki her kuruşun üst yönetim primleri, maaş paketleri ve yan haklara dönüştüğünü söyledi. Ekonomist Şenol Babuşcu da sosyal medyada banka kârlarını kaleme alan yazısında, “Kamu bankaları kârını yüzde 77,8 artırarak 266 milyar 458 milyon liraya çıkarmış. Aynı dönemde yerli özel bankalar yüzde 31,2’lik artışla kârını 123 milyar 857 milyon liradan 162 milyar 534 milyon liraya çıkarmış. Yabancı bankalarda ise artış oranı yüzde 28,9. Burada da elde edilen kâr 186 milyar 719 milyon liradan 240 milyar 683 milyon liraya ulaşmış” dedi.bilgisini verdi.
