Aziz Çelik: Asgari ücret yanlış hesaplanıyor

Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR), 2025 yılına yönelik hazırladığı Asgari Ücret Araştırması raporunu yayımladı. Raporda, asgari ücretin enflasyon ve ekonomik büyüme karşısındaki eriyişi detaylı verilerle gözler önüne serildi. 2024 yılında bir asgari ücretlinin alım gücündeki kayıp, 54.712 TL olarak hesaplandı.

ASGARİ ÜCRET, AÇLIK VE YOKSULLUK SINIRININ ALTINDA KALDI

Rapora göre, 2024 yılında net 17.002 TL olarak belirlenen asgari ücret, hızla artan yaşam maliyetlerine yetişemedi. Birleşik Metal-İş Sınıf Araştırmaları Merkezi (BİSAM) verileri, 2019’da 6.745 TL olan yoksulluk sınırının, Kasım 2024’te yüzde 975 artışla 72.524 TL’ye ulaştığını ortaya koydu. Aynı dönemde, dört kişilik bir ailenin temel gıda harcamasını ifade eden açlık sınırı ise yüzde 971 artışla 1.957 TL’den 20.967 TL’ye yükseldi.

2024 yılında asgari ücret açlık sınırını yalnızca dört ay boyunca geçebildi. Kasım ve aralık aylarında enflasyon aylık yüzde 2 olarak açıklanırsa, asgari ücret aralıkta açlık sınırının 4.701 TL (yüzde 27,6) altında kalacak.

TÜRKİYE’DE ASGARİ ÜCRET ORTALAMA ÜCRET HALİNE GELDİ

Raporda, Türkiye’de yaklaşık 8,5 milyon kişinin asgari ücretin yüzde 10 fazlası veya altında bir maaşla yaşam mücadelesi verdiği belirtildi. Bu rakam, tüm özel sektör çalışanlarının yüzde 48,9’una karşılık geliyor. Türkiye’de ücretle çalışanların yüzde 66,1’i asgari ücretin yüzde 20 fazlası veya altında bir maaş alırken, yüzde 80,1’i en fazla asgari ücretin yüzde 50 fazlasıyla çalışıyor.

TÜRKİYE AVRUPA’DA EN DÜŞÜK 5. ASGARİ ÜCRETE SAHİP

Eurostat verilerine göre, Türkiye, Avrupa ülkeleri arasında en düşük asgari ücrete sahip beşinci ülke konumunda bulunuyor. Türkiye’nin brüt asgari ücreti 544 euroya denk gelirken, net asgari ücret 462 euro seviyesinde kaldı. Türkiye, bu sıralamada Sırbistan, Karadağ, Bulgaristan ve Arnavutluk’un hemen üzerinde yer aldı.

“ENFLASYON, ASGARİ ÜCRETİ EZİYOR”

DİSK-AR raporunda, hükümetin asgari ücret artışlarını enflasyonla mücadele bahanesiyle sınırlandırdığına dikkat çekildi. Kocaeli Üniversitesi Çalışma Ekonomisi Bölümü’nden Prof. Dr. Aziz Çelik, ücret artışlarının enflasyonu tetiklediği yönündeki iddiaların bilimsel bir temeli olmadığını belirtti. Çelik, “Enflasyonun asıl yükü çalışanların sırtına yükleniyor. Hükümetin enflasyonla mücadelede ücretleri baskılaması doğru bir yaklaşım değil” dedi.

ASGARİ ÜCRETİN HESAPLANMASI YENİDEN ELE ALINMALI

Çelik, asgari ücretin hesaplanmasında yalnızca bir işçinin geçim maliyetinin değil, uluslararası standartlara uygun olarak bir ailenin geçim şartlarının da dikkate alınması gerektiğini vurguladı. 2024 yılında bir işçinin yaşam maliyetinin 26.000 TL olduğunu belirten Çelik, bu rakamın 2025 yılı ortasında 30.000 TL’yi aşacağını söyledi.

ÜCRET ARTIŞLARI İŞSİZLİĞİ TETİKLEMİYOR

Raporda, asgari ücret artışlarının işsizliğe neden olduğu yönündeki iddiaların da gerçeği yansıtmadığı ifade edildi. 2016 yılında yapılan yüzde 30’luk asgari ücret artışı sonrası enflasyonun yükselmediği, işsizliğin artmadığı vurgulandı. Çelik, “Veriler, ücret artışlarının işsizliği artırdığına dair bir kanıt sunmuyor. Aksine, yüksek ücret artışları iş gücüne katılımı ve istihdamı destekleyebilir” değerlendirmesinde bulundu.

TOPLU SÖZLEŞMELER VE TEŞVİKLER ÇÖZÜM OLABİLİR

Asgari ücretin ortalama ücret haline gelmesinin büyük bir sorun olduğunu belirten Çelik, toplu iş sözleşmelerinin sendikasız iş yerlerinde de uygulanması gerektiğini savundu. Küçük ve orta ölçekli işletmelerin maliyetlerini karşılayabilmesi için teşviklerin artırılmasını öneren Çelik, “Büyük şirketler yüksek ücretleri rahatlıkla karşılayabilirken, küçük işletmelere sağlanacak teşvikler çözüm için kritik öneme sahiptir” dedi.

ASGARİ ÜCRET YAŞANABİLİR SEVİYEYE ÇIKARILMALI

DİSK-AR raporunda, asgari ücretin açlık ve yoksulluk sınırlarının üzerine çıkarılması, ücret artışlarının ekonomik büyümeye ve verimlilik artışına paralel şekilde gerçekleştirilmesi gerektiği vurgulandı. Uzmanlar, uzun vadeli ve adil bir ekonomik politika için asgari ücretin yeniden düzenlenmesi gerektiğine dikkat çekiyor.

KARAR