Asgari ücret için domino etkisi uyarısı

Yeni yıl yaklaşırken milyonlarca çalışanın gözü Asgari Ücret Tespit Komisyonu’na çevrildi. 2026 yılında geçerli olacak net asgari ücretin belirlenmesine sayılı günler kala, Prof. Dr. Mahfi Eğilmez, konuya ilişkin kapsamlı bir hesaplama yaptı. Eğilmez, 2025’te yaşanan enflasyonun yarattığı satın alma gücü kaybını ve 2026 yılı için öngörülen enflasyonu dikkate alarak, asgari ücretin 33 bin 333 TL’nin altına inmemesi gerektiğini ifade etti.

Eğilmez, öncelikle açlık ve yoksulluk sınırlarını tanımlayarak hesaplamasının çerçevesini çizdi. Açlık sınırını “dört kişilik bir ailenin, sağlıklı ve dengeli beslenebilmesi için bir ayda gıda için yapması gereken asgari harcama tutarı”, yoksulluk sınırını ise “gıda, giyim, konut, ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için zorunlu aylık harcamaların toplamı” olarak hatırlattı.

Eğilmez, “2025 yılında asgari ücret 22.104 lira olarak belirlendi ve yıl boyunca hiç değiştirilmedi” diyerek başladığı hesaplamasında, yüzde 30 oranında gerçekleşeceği tahmin edilen yılsonu enflasyonunun asgari ücretlinin satın alma gücünde 6.631 liralık bir kayba neden olduğunu ifade etti. Bu kaybın telafisi için öncelikle mevcut ücretin yüzde 30 artırılması gerektiğini, ardından da 2026 yılı için Orta Vadeli Program’da öngörülen yüzde 16’lık enflasyonun bu artışın üzerine eklenmesi gerektiğini belirtti.

“Bu durumda 2025 yılı için belirlenen 22.104 liralık asgari ücrette 2025 yılı süresince ortaya çıkan satın alma gücü kaybını giderebilmek için 22.104 lirayı yüzde 30 artırmak gerekir. Ardından elde edilen tutarı, 2026 yılında yaşanması beklenen yüzde 16’lık enflasyon kadar artırmak gerekir ki asgari ücretli, 2026 yılı başında alacağı ücrette, yıl süresince yaşanacak enflasyon nedeniyle ortaya çıkacak satın alma gücü kayıplarından etkilenmesin.”

Eğilmez’in yazısında yer verdiği tabloya göre, 2025 yılı boyunca asgari ücretlinin yaşadığı kaybın iadesi ve 2026 enflasyon tahmininin eklenmesiyle ortaya çıkan asgari ücret ihtiyacı şu şekilde hesaplandı:

Bu tabloya dayanarak Eğilmez, şu ifadeyi kullandı:

“Buna göre asgari ücretin 33.333 liradan aşağı belirlenmemesi gerekir.”

İKİ ASGARİ ÜCRET BİLE YETMİYOR

Eğilmez, Kasım 2025 itibarıyla TÜRK-İŞ tarafından açıklanan açlık sınırının 29.827 TL, yoksulluk sınırının ise 97.159 TL olduğunu hatırlattı. Bu verilerle birlikte asgari ücretle geçinen bir ailenin durumuna da dikkat çekti:

“Bu hesaplamada bile eşlerin ikisi de asgari ücretle çalışsa ellerine geçecek gelir (33.333 x 2 = 66.666 lira) 4 kişilik ailelerinin yoksulluk sınırını aşmasına yetmemektedir.”

ÜCRET YELPAZESİ UYARISI

Eğilmez, asgari ücrette yapılacak artışların yalnızca bu ücreti alanları değil, tüm çalışanları etkilediğini belirterek şu uyarıda bulundu:

“Asgari ücrette yapılacak artışlar asgari ücretin üzerindeki ücretlere de aynı oranlarda yansıtılmak zorunda. Aksi takdirde bütün ücret yelpazesi bozulur.”

Berfu KARGI / KARAR