Asgari ücret enflasyon karşısında pul oldu

Yıl sonuna yaklaşılırken yeniden belirlenecek Asgari ücret tekrar tartışılmaya başlandı. Tahminler gün yüzüne çıkarken asıl dikkat çekense 2025 yılı için belirlenen asgari ücretin geçen sürede ne kadar eridiği oldu.

2025 YILI ASGARİ ÜCRETİ NASIL BELİRLENMİŞTİ?

2025 yılı asgari ücreti daha önceden ifade edilen 24 Aralık'ın son saatlerinde gündem dışı yapılan bir toplantının ardından açıklanmıştı. Toplantı öncesinde işçi tarafını temsil eden Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ) masadan kalkmış, asgari ücret devlet ve işveren tarafını temsil eden Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) tarafından belirlenmişti.

Yeni asgari ücret, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan tarafından 22 bin 104 lira olarak açıklanmıştı. Gerçekleşen enflasyon yerine beklenen enflasyon hesabıyla açıklanan yüzde 30'luk artış, dönemin enflasyonu olan yüzde 44,38'in oldukça altında kalmış, yurttaşları zorlamıştı.

2023 yıl sonu enflasyonu ise yüzde 64,77 seviyesindeyken asgari ücrete yapılan zam yüzde 49 seviyesindeydi.

ENFLASYON TAHMİNLERİ DEFALARCA REVİZE EDİLDİ

Asgari ücretin belirlenmesinde en önemli veri olarak görülen enflasyon verileri defalarca revize edildi. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in Eylül 2024'te yaptığı "2025'in sonunda enflasyonu yüzde 20'nin altına indirebileceğimize samimi şekilde inanıyorum" açıklamasının ardından enflasyon tahminleri 11 ay içinde dört kez revize edildi.

Kasım 2024'te tahmin yüzde 21'e çıkarılırken, Ocak 2025'te Şimşek'in paylaşımıyla yüzde 27,1'e yükseltildi. Şubat 2025'te TCMB'nin Enflasyon Raporu'nda yüzde 24'e çekilen tahmin, Ağustos 2025'te yayımlanan üçüncü raporda yıl sonu için yüzde 25-29 aralığına revize edildi. Yapılmak zorunda kalınan bu revizeler, ekonomi yönetiminin enflasyonla mücadelede ve 'sıkı para politikasını' sürdürmesine rağmen hedeflerden uzakta kalması fikrini akıllara getirdi.

ASGARİ ÜCRET 14 BİN 839 LİRAYA DÜŞTÜ

2025 yılının 11. ayına girerken Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ekim ayı enflasyon verilerini açıkladı. Açıklanan verilere göre ekim ayında enflasyon aylık yüzde 2,55 seviyesindeyken, yıllık enflasyonun yüzde 32,87 seviyesinde olduğu belirlendi.

Kasım ayına gelinirken asgari ücretin ne kadar eridiği de merak konusu oldu. TÜİK'in açıkladığı enflasyonun ardından yapılan hesaplamalarla birlikte asgari ücret, yıl bitmeden toplam yüzde 32,87 düşüşle 7 bin 265 lira eriyerek reel asgari ücretin 14 bin 839 lira seviyesine kadar düştüğü görüldü.

ENAG'A YÜZDE 70 KAYIP!

Bağımsız Enflasyon Araştırma Grubu ENAG'ın verilerine göre ise asgari ücretteki erime daha yüksek. ENAG'ın açıkladığı verilere göre ekim ayında enflasyon bir önceki aya göre yüzde 3,74 oranında arttı. Yıllık enflasyon artış oranı ise yüzde 59,99 olarak hesaplandı. Böylece asgari ücret yıl başından bu yana toplam yüzde 59,99 düşüşle 13 bin 262 lira eriyerek, reel değer olarak 8 bin 842 lira seviyesine kadar düştü.

Ayrıca bu fark ile birlikte bir önceki yılda ortaya çıkan asgari ücretteki alım gücü de eklendiğinde tablo çok daha vahim bir hal alıyor. ENAG 2023 yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 127, TÜİK ise bu oranı yüzde 64,77 olarak açıklamıştı. 2024 yıl sonunda ise TÜİK enflasyonu yüzde 44,38 açıklarken ENAG 2024 yıl sonu oranını yüzde 83,40 seviyesinde olarak belirtmişti.

Bu hesaba göre 2023 1 Ocak tarihinden bu yana asgari ücretteki erime yüzde 70'in üzerine çıkarak 15 bin 618 lira 68 kuruşa karşılık geldi ve asgari ücretin bugünkü alım gücü 6 bin 485 lira 32 kuruşa düştü.

ASGARİ ÜCRETTE 'DÜŞÜK ENFLASYON YÖNTEMİ'

Asgari ücret hesaplanırken yıllık enflasyon oranı kullanılıyor. Bu orana göre yapılan artış aralık ayında belirlenirken ocak ayından itibaren yürürlüğe giriyor. Fakat yıl sonu enflasyon verileri açıklanırken, düşük zam yapmak için enflasyon oranlarının aralık ayında düşük gösterilerek yapıldığı iddia ediliyor. Bunun başlıca nedeni ise aralık ayında ve ocak ayında açıklanan enflasyon oranları arasında görülen uçurum.

Örneğin 2024 Aralık enflasyon oranı yüzde 1,03 seviyesinde açıklanırken, Ocak 2025 tarihinde enflasyon yüzde 5,03 seviyesinde açıklanmıştı. Bu yöntem önceki yıllarda yapılan zam oranlarında da görülüyor. 2023 Aralık ayında enflasyon verisi aylık yüzde 2,93 olarak açıklanırken, Ocak 2024 tarihinde aylık enflasyon yüzde 6,70 seviyesinde; 2022 Aralık ayında açıklanan enflasyon yüzde 1,18 seviyesinde açıklanırken, Ocak 2023 tarihinde ise yüzde 6,65 seviyesinde olduğu paylaşılmıştı. 

Savaşkan İskefli / Çağrı Kubilay Avcı