Ancak 4 asgari ücret yoksulluk sınırına erişiyor!

Hazine ve Maliye Hazine Bakanı Mehmet Şimşek’in 2 yıldır uyguladığı ekonomi programının başlıca hedefi enflasyonu düşürmekti. Şimşek’in göreve geldiği 4 Haziran 2023 tarihinde, ortalama enflasyon yüzde 39 seviyesindeydi. İki yıllık dezenflasyon sürecinde ücret zamları baskılanarak yurttaşa acı reçete dayatıldı.

Bugün tam iki yıl sonra ortalama enflasyon yüzde 35,41’e geriletildi. Türkiye enflasyonda OECD ve G7 ortalamalarının 8-10 kat üzerinde. Venezuela ve Sudan gibi hiperenflasyon yaşanan ülkeleri dışarıda tuttuğumuzda Arjantin, yüzde 43’lük enflasyonu ile Türkiye’yi geçen tek ülke. 

ALIM GÜCÜ HANGİ SEVİYEDE?

Asgari ücret, zam yapılarak 22 bin 104 liraya çıkarıldığı Ocak ayından bu yana, yüzde 14,29’luk enflasyon sebebiyle reel olarak 3 bin liradan fazla değer kaybetti. Son beş ayda en çok artış dar gelirlinin ana gider kalemleri olan gıda, kira ve ulaştırmada gerçekleşti. Türk-İş’e göre Mayıs ayı itibariyle açlık sınırı 25 bin 92 lira, yoksulluk sınırı ise 81 bin 734 lira. 

"ZAM YÜZDE 14 EKSİK YAPILMIŞTI"

Asgari ücret gündemine ilişkin sorularımızı yanıtlayan DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu ise şunları söyledi:

"AK Parti iktidarının yıllardır uyguladığı ücret politikasının bir sonucu olarak Türkiye bir asgari ücretliler ülkesi haline geldi. Diğer yandan Türkiye’nin bir asgari ücretliler ülkesi olmaktan kurtarılması için sendikalaşmanın ve sendikal hakların kullanımının önündeki engellerin kaldırılması şarttır. Asgari ücretin de gerçek enflasyon karşısında kaybın giderildiği, büyümeden payını alan, işçinin ailesiyle birlikte geçinebildiği bir ücret olarak belirlenmesi gereklidir.Bu kadar yüksek enflasyonun ve hayat pahalılığı olduğu bu süreçte asgari ücret temmuz ayında mutlaka artırılmalıdır. Bugün hükümet ve işveren çevrelere karşı çıksa da, 2003 yılından bu yana asgari ücrete 12 kez yılda iki kez zam yapılmıştır. Özellikle 2022 ve 2023 yıllarında, yani enflasyonun çok yüksek olduğu yıllarda asgari ücret iki kez artırılmıştır. 

Üçüncüsü asgari ücret TÜİK’in resmi enflasyonu karşısında bile erimiş durumdadır. 1 Ocak’tan itibaren geçerli olmak üzere belirlenen 22 bin 105 TL asgari ücret yüzde 30 artışla belirlenmiştir. Oysa 2024 yılı resmi enflasyonu yüzde 44,4 tür. Yani asgari ücret daha baştan 14.4 puan eksik belirlenmiştir. Tek başına yaşayan bir işçinin yaşam maliyeti ise 37 bin TL’nin üzerindedir. Eğer temmuz ayında geçen yıl olduğu gibi asgari ücrete bir artış yapılmazsa, asgari ücretin ve tüm ücretlerin kaybı giderilmezse bunun anlamı, asgari ücret ve asgari ücrete çok yakın ücretlerle geçinen milyonlarca işçinin emekçinin ailesiyle birlikte artık yoksulluğa değil açlığa mahkûm edilmesi olacaktır."

MUHALEFET NE DEDİ?

CHP düzenlediği mitinglerde, basın açıklamalarında ve Meclis’te ara zam talebini yükseltiyor ancak zamma ilişkin net bir tutar dile getirilmedi. İYİ Parti Lideri Müsavat Dervişoğlu, “Bugün en az 29 bin 850 TL olmalı, getirsinler teklifi destekleyelim” dedi.

DEM Parti’nin TBMM’ye sunduğu araştırma önergesinde “İnsan onuruna yakışır bir yaşam için asgari ücretin ve en düşük emekli maaşının 39 bin TL’ye çıkarılmasını talep ediyoruz” ifadeleri yer aldı. 

CHP lider düzeyinde ve Meclis’teki kurmayları aracılığıyla ara zam talebini sık sık dile getiriyor. CHP Lideri Özgür Özel, “Temmuz ayı geldiğinde asgari ücrete yapılan zam TÜİK’e göre bile neredeyse ortadan kalkacak. Gerçek enflasyon rakamlarına baktığınızda enflasyon canavarı asgari ücret zammını yuttu bile” diyerek asgari ücrete küçük esnafı da gözeten bir zam yapılmasını talep etti. Özel, "İktidara geldiğimizde asgari ücret 3 ayda bir otomatik zamlanacak" ifadelerini kullandı.

DÖRT KİŞİ ÇALIŞIRSA YOKSULLUĞA ULAŞILIYOR!

Geçtiğimiz yılın aynı ayına göre gerçekleşen yüzde 15,09 enflasyon ile emekli aylığının bin 183 TL eriyerek 12 bin 286 TL’ye, asgari ücretin ise 3 bin 336 TL eriyerek 18 bin 769 TL’ye gerilediğini söyleyen iktisatçı Prof. Dr. Mustafa Durmuş:

“Üstelik TÜİK’in gerçeği yansıtmayan enflasyon oranları dikkate alındığında görülenden daha büyük bir payın enflasyon tarafından kemirildiğini söylemek mümkün. Yoksulluk sınırına baktığımızda tek bir asgari ücretin girdiği dört kişilik hane, yalnızca gıda harcamalarını bile karşılayabilecek durumda değil. Diğer yandan dört kişilik bir hanenin yoksul sayılabilmesi için dört üyesinin de asgari ücret düzeyinde gelir elde etmesi gerekiyor.”

ERDOĞAN: SÖYLEDİM YA...

Hükümet yetkilileri asgari ücrete ara zam talebine ilişkin yıl boyunca çeşitli açıklamalar yaptı. Çalışma Bakanı Vedat Işıkhan aylar öncesinde  “Vatandaşlarımızın satın alma gücünü korumak zorundayız. Enflasyonda düşüşün başladığını göreceğiz… Ancak olur ya bir aksilik olursa Temmuz ayında da tekrar asgari ücret artışı gündeme gelebilir” demişti. Haziran başında açıklamada bulunan AK Parti Grup Başkanı Abdullah Güler, “Maliye Bakanımız, Çalışma Bakanımız, Cevdet Yılmaz beyin başkanlığında bu konular değerlendirilecektir” dedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan ise son olarak grup toplantısının ardından kendisine asgari ücret sorusu yönelten gazeteciye “Söyledim ya…” şeklinde yanıt verdi.