Anayasa Mahkemesi, belediyelerin önemli gelir kalemini iptal etti

Anayasa Mahkemesi, Resmi Gazete'de bugün yayınlanan kararında, belediyelerin, "teknik alt yapı bedeli" adı altında bir ödeme talep edemeyeceğini karar verdi.

Belediyeler bu bedeli, yerleşime açık olsun olmasın bütün yapı ruhsatları için istemeye başlamıştı, yasada tanımlanan alanların dışında da tarifeler uyguluyordu.  

Kararla birlikte, İmar Kanunu'nun 23. maddesinin ikinci fıkrasının birinci cümlesi iptal edilmiş oldu. Bu madde şu şekildeydi;

"Parselasyon planları tasdik edilmiş olmakla beraber yolu, pis ve içme suyu şebekeleri gibi teknik alt yapısı henüz yapılmamış olan yerlerde, ilgili idarenin izni halinde ve ilgili idarece hazırlanacak projeye uygun olarak yaptıranlara veya parselleri hizasına rastlayan ve yönetmelikte belirtildiği şekilde hissesine düşen teknik alt yapı bedelini yüzde 25 peşin ödeyip geri kalan yüzde 75’ini alt yapı hizmetinin ilgili idaresince tamamlanacağı tarihten en geç altı ay içinde ödemeyi taahhüt edenlere de yapı ruhsatı verilir."

Yüksek Mahkeme, başvuru üzerine ele aldığı bu maddeyi, bu bedelin nasıl hesaplandığının net olarak belirtilmediğine dikkat çekerek, "mülkiyet hakkının" kısıtlanması olarak ele aldı.

Yüksek Mahkeme'nin kararında, "Ödenmesi öngörülen teknik altyapı bedelinin hesaplanmasına ilişkin olarak herhangi bir ölçüt belirlenmeksizin yürütme organına sınırları ve kapsamı belirli olmayan bir yetki tanınmasının mülkiyet hakkının kanunla sınırlanması ilkesiyle bağdaşmadığı sonucuna varılmıştır." denildi. 

Kararın gerekçesinde, idareye, "Anayasa'nın anılan hükümleri uyarınca mülkiyet hakkına yönelik sınırlamalarda dikkate alınacak öncelikli ölçüt, sınırlamanın kanunla yapılmasıdır. Anayasa Mahkemesinin sıkça vurguladığı gibi temel hakları sınırlayan kanunun şeklen var olması yeterli olmayıp temel esasları, ilkeleri ve çerçeveyi belirlemiş olması gerekmektedir." uyarısı yapıldı. 

Karar oybirliğiyle alındı.

Karar, 9 ay sonra yürürlüğe girecek.

Kanun maddesinin geniş uygulanması, birçok kez itiraza neden oldu. Belediyeler, altı yapısı bulunan bölgelerde de bu yasa maddesini uyguluyordu. Danıştay da, belediyelere, "Uyuşmazlık konusu alanın yapılaşmış bir alan olup teknik ve sosyal alt yapısı mevcut olduğundan 3194 sayılı İmar Kanununun 23. maddesi uyarınca alt yapı katılım bedeli alınamayacağı, mevcutta var olan teknik ve sosyal alt yapının tevsii ve yenilenmesi gerekmesi halinde 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu kapsamında harcamalara katılma payı alınabileceği açıktır." uyarısında bulunmuştu.