Ali Koç 'ülkeden kaçıyorlar' iddialarına ateş püskürdü

Bloomberg HT'ye konuşan Ali Koç, yatırım stratejilerine ilişkin de önemli açıklamalarda bulundu.

'Yerimiz çok daha kilit bir hale geldi'

Ali Koç'un açıklamalarından öne çıkanlar şöyle;

Ford Otosan’ın toplam 1 milyona yakın üretim kapasitesi var. Bununla beraber Avrupa’nın en büyük ticari araç üretim merkezi. Ford Motor Company de elektrifikasyon sürecindeki modellerin üretim yeri oldu. Hem Avrupa otomotiv sektöründe hem de Ford’un globaldeki yerinde yerimiz çok daha kilit bir hale geldi.

Otomotiv sektörü "hasta" olduğu bir dönemden geçiyor

Bizim için önemli olan hep 1 milyonun üstünde pazar sağlayabilmek. Türkiye’de 1 milyona gelmek için çok uğraştık, sonra düştük. Git geller yaşandı. Otomotiv sektörü de bir dönüşümden, hatta bir nebze "hasta" olduğu bir dönemden geçiyor. İleriyi görmek eskiye nazaran daha zor.

Neden Romanya?

Romanya AB’nin son üyesi. Dolayısıyla AB’de olmanın avantajı var. Üretim maliyet avantajı var. Yatırıma dostane bir yaklaşım var. Türkiye’ye yakınlığı, AB üyesi olması ve üretimdeki maliyet avantajlarıyla ve Türkiye’den gelen yatırımcılara dost bir ülke olması açısından avantajları var.

150 milyon euroluk dev enerji yatırımı

Buraya 2002’de Beko ile geldik. Buranın Beko’sunu satın aldık. Bizim yaptığımız en başarılı dış yatırımlardan biriydi. O zaman bir buzdolabı fabrikası almıştık, 300 bin kapasiteli. Bugün geldiğimiz noktada ayda 1,9 milyon kapasitesi var. Çok başarılı olunca yeni bir fabrika yatırımı yaptık. O fabrika yatırımı da çamaşır makinesi, 2,2 milyon kapasitesi var. Üretimde yüzde 80’ini her iki fabrikadan yurt dışına satıyoruz. Dolayısıyla ihracat açısından da Romanya ekonomisine katkıda bulunan bir şirket. Böyle başladık, zaman içinde hem Beko’nun kendi içinde hem Ford’la yaptığımız anlaşma çerçevesinde işlerimiz büyüdü.

Onun üstüne güneş enerjisi yatırımı yapıyoruz. Lisans alan fabrikayı satın aldık. 150 milyon euroluk, 214 MW’lık yatırım Mayıs'ta başlıyor.

Üçüncü üretim tesisi yakında

Bununla beraber Otokar çok önemli bir savunma sanayi projesine imza attı. Ondan önce yakın zamanda 400 otobüslük ihale aldık, öyle girdik. 1059 araç üreteceğiz, 4x4’ Cobra’lar. Onların da 700 küsuru burada üretilecek. Dolayısıyla üçüncü bir üretim tesisini birlikte yapacağız.

Bununla beraber ödeme sistemleri şirketimiz Token’ı buraya getirdik. Merkez Bankası’ndan gerekli izni aldık, yanılmıyorsam bunu yapan ilk firmayız. Lojistik işleri yapan satın alma şirketimiz Zer burada büyüme alanında, Zer fabrikamız da burada bir şirket kurdu. Son olarak da uygun bir arazi bulduğumuzda 100 milyon euroya yakın bir sağlık sektörü yatırımımız olacak.

Türkiye için doğal ve stratejik büyüme alanı 

Böyle baktığımızda Türkiye’ye yakın ve güzel işlerin genişleme alanı olarak Romanya bize çok uydu. Biz bunu yıllar önce Bulgaristan’da denemiştik. Migros'ları açmıştık, telekoma bakmıştık, Opet girmişti. Romanya’da istediğimiz sonuçları alıyoruz. Onun için de burada hem devlet kademesinde emeği geçen kamu görevlilerine hem de ilgili bakanlıklara ve sayın Başbakana özellikle teşekkür ederim. Türkiye için doğal ve stratejik bir büyüme alanı oldu. Sadece Koç için değil. Şu anda burada 19 bin küsur Türk şirketi var. Bunların yatırımı 8 milyar euroyu geçmiş. Dolayısıyla özel sektör için önemli bir alan oldu burası.

Biz büyüdükçe yan sanayi büyüdü, sınır ötesi yatırım yaptı

Son 5-6 yılda aşağı yukarı 10 milyar euroluk yatırım yaptık. Yüzde 95’i Türkiye’de. Biz bir otomotiv merkezi, mükemmeliyet merkezi üretim yeri olduk. Biz büyüdükçe yan sanayi büyüdü. Şimdi ilk defa 10 kritik en önemli yan sanayimiz, bu yatırımdan dolayı sınır ötesi yatırım yaptı. Dolayısıyla Türkiye’de şu an 5 marka var. TOGG’la beraber 6, ayrıca Çinlilerden BYD geliyor 7 marka oluyor. Türkiye otomotiv sektöründe bir rekabet avantajı yarattı.

Gelecek 10 sene içinde çok iyi pozisyonlanmamız lazım

Sektörün nereye gideceği, elektrifikasyon ve otonom araçların nereye kadar gidebileceği, içten yanmalıların ne kadar devam edeceği konusunda bir öngörülebilirlik yok. Uçan arabalara kadar bir sürü konunun tartışıldığı bir dönemden geçiyoruz. Verimli, maliyeti düşük üretim, inovasyon çok önemli. Türkiye artık mühendislik satar konuma geldi. O yüzden önümüzdeki 10 sene içinde çok iyi pozisyonlanmamız ve temsil ettiğimiz markaların vazgeçilmez konumundaki partnerleri olmamız lazım. Biz Ford’da o hale geldik. Çok da güzel bir ortaklığımız var. Yakında da 100’üncü yılımıza geleceğiz. O yüzden geleceği iyi okumak, iyi anlamak ona göre de pozisyon almak çok çok önemli ülkemiz için.

Ford’un Avrupa’daki elektrikli araç üretim merkezi haline geldik

2021-2026 arası 2 milyar yatırım yapacağız dedik, bunun yüzde 95’ini yaptık. Üretim kapasitemiz 612 bine geldi. 6,2 milyar ihracat yaparken 9,4 milyar geldik. 12 bin kişi çalıştırırken, 19 bin kişi çalışır hale getirdik. Türkiye’nin tam ful elektrikli ilk aracını yaptık.

Ford’un Avrupa’daki tam elektrikli iki aracını yaptık. Yeniköy fabrikamızın kapasitesi 4 misline çıktı. 110 binden 405 bine geldi. Ford’un Avrupa’daki elektrikli araç üretim merkezi haline geldik. Bizim gibi hem içten yanma hem hibrit hem full elektrik aynı tesiste yapan çok az yer var veya yok. Türkiye’de tekiz. Bu yüzden bu yatırımlar çok çok önemli. Türkiye’nin ilk entegre üretim tesisini yaptık. Daha da önemlisi, bizi heyecanlandıran batarya montaj tesisimizi yaptık.

Elektrifikasyonda bir yavaşlama var

Elektrifikasyonda bir yavaşlama var. Araçlar pahalı ama tabii ki ucuzlayacak. İkinci el değerleri beklenenin biraz altında. 350-400 kilometre bunların menzili var. Günde 40, 50 kilometre menzile ihtiyacı olan kişi bile menzil endişesi yaşıyor bu işlerde. Range anxiety dediğimiz konu var. Bununla beraber de tabii zaman zaman yangın riski oluyor. Bir de şarj altyapısı henüz gelişmediği için böyle bir frene basılıyor. Tabii Çin tehlikesi de bangır bangır geliyor. Ülkemizde bir sürü marka bayilikler kuruyor.

Elektrik fiyatları çok önemli

BYD yatırım yapıyor. Üretim tesisi yapacak. Cherry’nin Samsun’a geleceğiyle haberler var. Bunlar Türkiye için çok iyi şeyler. Ama ileriye dönük baktığımız zaman pil teknolojisinden araba dizaynından pazar paylarına kadar çok şey değişecek.

Regülasyonların bir nebze değişmesi gerekiyor. Burada otomotiv sektörünün parçası olmayan elektrik fiyatları çok çok önemli. Avrupa Birliği üretimi arttıracak teşvikler vermeli. Kullanıcıya da üreticiye de teşvik vermesi gerekiyor. Altyapının geliştirilmesi gerekiyor, elektrik fiyatlarına destek olunması gerekiyor. Başka türlü hedeflenen rakamlara bugünün konjonktüründe gelmenin kolay olmayacağı gözüküyor.

Ford’un en önemli ortaklığı, en başarılı ortaklığı bizimle

Söz konusu Koç’sa çok fazla fitne, iftira, yalan-yanlış bilgi iddia var. Borsada bir hareket oluyor biz suçlanıyoruz, TÜSİAD’a bir şey oluyor biz hedef gösteriliyoruz. Yurt dışına yatırım yapıyoruz "yok ülkeden kaçıyor" diyorlar. Yok efendim Ford bizden hisselerini alacakmış, yok efendim Ford Koç’la ortaklığından memnun değilmiş. Bunların hepsi hurafe. Ford’un en önemli ortaklığı, en başarılı ortaklığı bizle yaptığı ortaklık.

10 milyar dolar yatırımımızın yüzde 95’ini kendi ülkemize yapmışız

10 milyar dolar yatırımımızın yüzde 95’ini kendi ülkemize yapmışız. Biz ülkemizin sınırlarının dışına çıktık. Ülkemizde yaptığımız iyi işleri başka yerlere genişleterek yapmak sadece bir gurur kaynağı olmalıdır Türkiye için. Başka şirketler için de geçerli.

Ülkemiz ne yazık ki sosyal medyada köpürtülen konularla ilerleyen, pek çok konuda bunlarla yönetilen bir noktaya geldi. İnsana, ülkeye baktığın zaman öngörülebilirlik çok çok önemli. Hukuk çok çok önemli. Hukuk sistemi çalışmayan ülkelere yatırımcı çekmek kolay olmuyor.

Yatırımcı kendini güvende hissetmek istiyor

Vehbi Koç bize ‘Allah bize dünyanın en güzel ülkesini vermiş, yeterince kıymetini bilmiyoruz’ derdi. Çok şanslıyız. Müthiş bir ülkemiz var. Kültürüyle, coğrafyasıyla ama daha önemlisi ticari potansiyeliyle. Bir de devletimizin verdiği olağanüstü teşvikler var. Ama yatırımcı kendini güvende hissetmek istiyor. Yatırımcı önünü görebilmek istiyor. Yatırımcı yaptığı planları kısa aralıklar içinde revize etmek zorunda olmak istemiyor.

Ülke olarak daha büyük düşünmemiz lazım 

Dünyada müthiş bir para var. Gidecek liman arıyor. Dünyadaki yeni güçlerin, yeni kuralları, yeni ortamı dizayn ettiği bir ortamda bizim Batı ile Çin’in yaptığı ticaretin büyük kısmına talip olacak her türlü imkânımız, avantajımız var. Büyük fırsat sunuyor şu an içinde bulunduğumuz konjonktür. Tehlikeler de sunuyor başta bölgesel savaşlar olmak üzere ama bununla beraber özellikle ticari anlamda da politik konularda da müthiş fırsatların barındığı bir dönemden geçiyoruz. Onun için bizim daha büyük düşünmemiz lazım ülke olarak.

Ölçek yakalamak çok önemli

Nasıl Volkswagen ile bir tonluk minibüste işbirliği yaptık, Iveco da kamyon için bizimle işbirliği yapıyor. Çünkü ölçek yakalamak çok çok önemli. Şimdi Iveco ile beraber üreteceğiz.Ford aslında kamyon işini uzun zamandır odağından çıkardı. Avrupa’da bazı yerlerde yüzde 8’lere varan pazar paylarımız var. Türk arabası, Türk markası deniyor. Belki Türk markası değil Ford, FordTrucks ama A’dan Z’ye Türk mühendislerinin geliştirdiği bir araç. 

Biz geriden geldiğimiz için herkesten daha dinamik, daha inovatif, daha verimli olmamız gerekiyor. Ben o işten son derece memnunum. İleriye dönük de Ford Otosan finansallarını çok olumlu etkileyecek bir iş söz konusu."