Sayıştay: Yabancı öğrenci kontenjanı suiistimale açık
Türkiye’deki üniversitelere kayıtlı yabancı uyruklu öğrencilerin kontrolünde büyük zafiyet yaşandığı ortaya çıktı. Yabancı öğrencilerin kayıt için sınava girip girmediğinin ya da sınav sonuçlarının YÖKSİS veri tabanında yer almadığı ve yabancı öğrenci kontenjanlarının, "suiistimale açık" halde olduğu öğrenildi.
Yabancı uyruklu öğrencilerin Türkiye’deki üniversitelere kayıt sürecinde girdikleri sınavların sonuçlarına yönelik kontrol mekanizması bulunmadığı belirlendi. Skandal, YÖK'e yönelik Sayıştay denetimleri ile açığa çıkarıldı.
YÖK'e yönelik denetim raporuna göre, YÖKSİS veri tabanında yükseköğretim kurumlarına kayıt olan öğrencilerin giriş türüne yer verildi.
Yapılan incelemede, yabancı uyruklu öğrencilerin YÖKSİS’e kayıt işlemlerinde sınav/puan gibi bilgilerin yer almadığı tespit edildi. Yabancı öğrencilerin giriş türünün, “Yurt dışından kabul edilen öğrenci kontenjanlarına başvurup kendi imkânları ile eğitim almak isteyen öğrenci (Ön lisans-Lisans)” olarak işlendiği anlaşıldı.
KONTROL ZAFİYETİ
Yabancı uyruklu öğrencilere yönelik YÖKSİS’teki bilgi eksikliğinin ciddi bir kontrol zafiyeti yarattığının altını çizen Sayıştay denetçisi, denetim raporunda şu ifadeleri kullandı:
"Yükseköğretim kurumları tarafından yabancı uyruklu öğrencinin kayıt esnasında sınava girip girmediği, sınava girmiş ise almış olduğu puan yine ilgili yükseköğretim kurumu tarafından bilinmekte, Başkanlık nezdinde herhangi bir kontrol mekanizmasının olmadığı anlaşılmaktadır. Bu durum kayıt sürecinde suiistimallerin oluşabilmesine ve kontrol zafiyetine neden olabilecektir. Ayrıca eğitim ve öğretimde imkân ve fırsat eşitliğini zedeleyecektir."
YÖK'E İLİŞKİN DENETİM RAPORU ŞU ŞEKİLDEDİR
Yapılan güncellemeler sonucunda hali hazırda geçerli olan Başkanlık tarafından kabul edilen Yurtdışından Öğrenci Kabulüne İlişkin Esaslar’ın “Üniversitelerin Kabul Koşullarına İlişkin İlkeler”in 1’inci maddesi;
“Ülkelerin kendi ulusal sınavları, uluslararası sınavlar, ortaöğretim (lise) not ortalamaları, üniversite tarafından (2024-2025 itibariyle devlet yükseköğretim kurumları hariç) yapılan sınav vb. gibi öğrenci kabulünde kullanılacak yöntemlerin minimum puanlarının da yer aldığı yurt dışından öğrenci kabulüne ilişkin esasların Üniversite senatolarınca kabul edilen bir yönerge veya yönetmelik şeklinde düzenlenerek Yükseköğretim Yürütme Kurulunun onayına sunulması,” şeklindedir.
Anılan madde gereğince yükseköğretim kurumları yabancı uyruklu öğrencilerin kabulü sırasında yabancı uyruklu öğrencilerin kendi ulusal sınavları, uluslararası sınavlar, ortaöğretim (lise) not ortalamaları, ilgili yükseköğretim kurumu tarafından yapılan sınav vb. gibi öğrenci kabulünü yapmaktadır.
Yapılan inceleme sonucunda, yabancı uyruklu öğrencilerin yükseköğretim kurumları tarafından bilgi aktarılan YÖKSİS’e kayıt işlemlerinde sınav/puan gibi bilgiler yer almadığı ve giriş türü olarak “Yurt dışından kabul edilen öğrenci kontenjanlarına başvurup kendi imkânları ile eğitim almak isteyen öğrenci (Ön lisans-Lisans)” olarak işlendiği anlaşılmıştır. Diğer bir deyişle yükseköğretim kurumları tarafından yabancı uyruklu öğrencinin kayıt esnasında sınava girip / girmediği, sınava girmiş ise almış olduğu puan yine ilgili yükseköğretim kurumu tarafından bilinmekte, Başkanlık nezdinde herhangi bir kontrol mekanizmasının olmadığı anlaşılmaktadır. Bu durum kayıt sürecinde suistimallerin oluşabilmesine ve kontrol zafiyetine neden olabilecektir. Ayrıca eğitim ve öğretimde imkân ve fırsat eşitliğini zedeleyecektir.
Başkanlık tarafından söz konusu hususun düzeltilmesine ilişkin işlemlere başlanıldığı ve çalışmaların yapıldığı ifade edilmiştir.
