Bir nesil heba oluyor! Okul çağındaki 3,2 milyon çocuk eğitimin dışında

Milli Eğitim Bakanlığı önceki gün 2024-2025 örgün eğitim istatistiklerini yayımladı. İstatistikler eğitimdeki alarm durumunu bir kez daha gün yüzüne çıkardı. Okullaşma hem geriye gitti hem de kademe yükseldikçe oran azaldı. Yine milyonlarca çocuk okul dışında kaldı. Özellikle lise çağında okul dışında kalan çocuk sayısı 1 milyonu geride bıraktı. Ortaokuldan mezun olan 300 bine yakın öğrenci ise liselere kaydolmadı. AK Parti’nin tüm çabasına rağmen imam hatip lisesinde okuyan öğrenci sayısı yine azaldı. Taşımalı eğitim kapsamında olan, burs alan ve pansiyonda kalan öğrenci sayıları da azaldı.

OKULLAŞMA GERİLİYOR

MEB’in verilerine göre okulöncesinden başlayarak liseye kadar kademe yükseldikçe okullaşma oranları geriye gidiyor. Okullaşma oranları her kademede şöyle gerçekleşti:

• Okulöncesi (5yaş): 82,53

• İlkokul: 95,43

• Ortaokul: 89,09

• Lise: 82,85

Okullaşma oranında 2023-2024’e göre sadece ilkokul düzeyinde bir iyileşme yaşandı. Lisedeki gerileme ise oldukça dikkat çekti. 2022-2023’te yüzde 91,7’ye kadar yükselen, 2023-2024’te yüzde 87,97’ye düşen lise çağındaki okullaşma oranı 2024-2025’te ise yüzde 82,85’e kadar düştü. Böylece iki yılda yaşanan gerileme 9 puanı dahi geçti.

267 BİN ÇOCUK NEREDE?

İstatistiklerde en dikkat çeken verilerden birisi 8’inci sınıflardan mezun olanlara ilişkin oldu. 2023-2024 istatistiklerine göre ortaokullardan 1 milyon 293 bin 22 çocuk öğrenci mezun oldu. Ancak geçen yıl liseye kaydolan öğrenci sayısı 1 milyon 26 bin 82 oldu. Yani 266 bin 940 öğrenci liselere hiç kaydolmadı. Bu çocukların akıbetinin ne olduğu ise bilinmiyor.

3,2 MİLYON KAYIP ÇOCUK

En çarpıcı veri ise MEB’in hiçbir adım atmadığı, hatta kulaklarını tıkadığı okulda kalan çocuklar oldu. Bakanlığın verilerine göre ilkokul, ortaokul ve lise çağındaki yüz binlerce çocuk yine örgün eğitim dışında kaldı. İstatistiklere göre tam 3 milyon 264 bin çocuk okulun dışında. MEB’in istatistiklerine göre ilkokul çağında 273 bin 179, ortaokul çağında 484 bin 476 çocuk okullara kayıtlı değil. Esas dikkat çekici veri ise lisede. Tam 1 milyon 130 bin 354 lise çağındaki çocuk okul dışında. Açıköğretim lisesi ve ortaokuluna kayıtlı 1 milyon 50 bin kişi ve Eylül 2024 verilerine göre MESEM’e kayıtlı 421 bin 633 öğrenci ile birlikte okul dışında kalan çocuk sayısı tam 3 milyon 264 bine yükseliyor. Yani okul çağında olup eğitimin dışında kalan çocukların sayısı birkaç büyükşehir hariç ülkedeki tüm şehirlerin nüfusundan daha fazla.

ÖZEL OKUL AZALIYOR

Özel okulların sürekli artan ve yaklaşık 2 milyonu bulan ücreti nedeniyle talebin azalmasıyla bu sektör ciddi oranda etkilendi. Ortaokul ve lise seviyesindeki özel okul sayısı 2023-2024’te olduğu gibi azaldı. Ortaokulda 2 bin 232 olan özel okul sayısı 2 bin 228’e, lisede 3 bin 218 olan özel okul sayısı ise 3 bin 82’ye kadar düştü.

Ancak tersine ilkokul ve okulöncesinde artış yaşandı. İlkokulda 2 bin 82 olan özel okul sayısı 2 bin 119’a yükseldi. Okulöncesinde ise 8 bin 401 olan özel kurum sayısı 8 bin 643’e çıktı.

İMAM HATİP ISRARI TUTMUYOR

İmam hatiplere olan düşük ilgi 2024-2025’te de devam etti. 4+4+4 sistemine geçildiğinden beri sayıları sürekli artan, kaydolunması için üste para verilen büyümesi için iktidarın büyük çaba harcadığı imam hatip liselerinde kayıtlı öğrenci sayısı 406 bin 86’ya kadar geriledi. MEB’in verilerine göre imam hatip liselerinin sayısı 2014-2015 eğitim-öğretim yılında 1017’ydi. Öğrenci sayısı ise 546 bin 443’tü. Okul başına öğrenci sayısı ise 537’ydi. Bu tarihten itibaren öğrenci sayısı düşmesine rağmen okul sayısı ise artmaya devam etti. Şu an 406 bin öğrencinin yanı sıra 1729 okul bulunuyor. Yani 10 yılda okul sayısı 712 artarken öğrenci sayısı tam 140 bin 537 azaldı. Okul başına öğrenci sayısı 300’ün üstünde azalarak 234,8’e kadar geriledi.

BU RAKAMLAR BİZE NE ANLATIYOR?

Buraya kadar yazdıklarımız aslında sadece rakam gibi görünebilir. Ama asla bundan ibaret değil. Düşünün ki tam 3,2 milyon çocuk eğitim çağında ama okulda değil. Her yıl okula giden öğrenci daha da azalıyor. İşte burada bilinçli bir tercih olduğu açık. Hem liseye kaydolmayan yaklaşık 300 bin hem de MESEM hariç okul dışında kalan yaklaşık 2 milyon 843 bin çocuğun nerede olduğunu sormadan, bu meseleye kafa yormadan eğitimdeki sorunları konuşamayız. Sürekli imam hatip öven ancak kendi çocuğunu özel bir okula gönderen Bakan Yusuf Tekin elbette bu çocuklarla ilgilenmeyecek. Çünkü onun derdi çocuklar ya da gençler değil. Onun önceliği MESEM aracılığıyla şirketleri memnun etmek ve eğitimde tarikat ağırlığını daha da artırmak.

Tekin, geçen haftalarda 4+4+4’ün lise bölümünün zorunlu olmaması yönünde bir kamuoyu oluştuğunu iddia etmişti. Ancak bu kamuoyunun bilinçli oluşturulduğu ve bunun da yine cemaatler ve tarikatlar kadar MEB’in kendisinin yaptığı da aleni bir şekilde görülüyor. Lisede olmayan 1 milyonu aşkın çocuğu, taşımalı eğitimde 100 bini aşkın azalmayı, ücretsiz okul yemeğine hala bütçe ayrılmamasını başka bir şekilde değerlendiremeyiz. Yüz binlerce hatta milyonlarca genç ve çocuk okuldan koparken MEB’in sessiz kalması da bu yüzden. Zorunlu eğitimin kısalması için AK Parti daha önce çalışmaya başlamış. 2024-2025 istatistikleri de aslında bu çalışmanın itirafı niteliğinde.

ERİŞİMİ AZALTIP, “ARTIRDIK” DEDİLER

MEB istatistikleri duyururken şöyle bir açıklama yaptı: “2024-2025 eğitim öğretim yılında 344 bin 770 öğrencinin burs imkânlarından yararlanması, 281 bin 517 öğrencinin taşımalı eğitim kapsamında okullarına erişiminin sağlanması ve 2 bin 948 pansiyonda yaklaşık yarım milyon kapasite ile öğrencilere barınma hizmeti sunulması; Millî Eğitim Bakanlığının eğitimde kapsayıcılığı, erişilebilirliği ve fırsat eşitliğini güçlendirmeye yönelik uygulamalarının somut göstergeleri arasında yer aldı.”

Ancak MEB’in verileri kendini yalanladı. Çünkü 2023-2024’e göre hem burs alan hem pansiyonda kalan hem de taşımalı eğitim kapsamındaki öğrenci sayısı azaldı. Burslu öğrencilerin sayısı 355 bin 126’dan 344 bin 370’e düştü. Pansiyonların kapasitesi 514 bin 618’den 490 bin 74’e; pansiyonda kalan öğrenci sayısı ise 265 bin 536’dan 244 bin 666’ya geriledi. En büyük gerileme ise taşımalı eğitimde oldu. 614 bin 680 olan toplam taşımalı eğitim kapsamındaki öğrenci sayısı 564 651 geriledi. Aradaki fark tam 50 bin oldu.  Esas gerileme ise ortaöğretimde oldu. 2023-2024’te 394 bin 534 olan ortaöğretimdeki taşınan öğrenci sayısı 281 bin 517’ye geriledi. Örneğin geçen yıl taşımalı eğitim için çok fazla eylem yapılan Bolu’da 2023-2024’te 1954 olan taşınan öğrenci sayısı 2024-2025’te 574’e düştü. Deprem bölgesi bile bundan etkilendi. Hatay’da taşınan öğrenci sayısı 31 bin 365’ten 18 bin 569’a geriledi.

Mustafa Kömüş / Birgün