Akademisyen başına 0,35 makale

Yükseköğretim Kurulu (YÖK) üniversitelerin 2025 Yılı İzleme ve Değerlendirme Raporu’nu yayımladı.

Rapor “Eğitim ve Öğretim”, “Araştırma-Geliştirme, Proje ve Yayın”, “Uluslararasılaşma”, “Sürdürülebilirlik” ve “Topluma Hizmet ve Sosyal Sorumluluk” olmak üzere beş ana kategoride gruplandırıldı.

Raporda en dikkat çeken unsur, öğretim üyesi başına düşen ortalama yayın sayısındaki düşüş oldu. TR Dizin tarafından taranan dergilere göre öğretim üyesi başına düşen yayın ortalaması 0,35 oldu. Son 5 yıla kıyasla bu sayı en düşük oran oldu. Ancak dikkat çekici veriler bununla da sınırlı olmadı.

Ulusal ölçekte yayımlanan makalelerin büyük çoğunluğu devlet üniversitelerine ait olurken vakıf üniversiteleri ile devlet üniversitelerine ait yayımlanmış makale sayısındaki makas açıldı. Rapora göre 2024 yılında 201 üniversite tarafından toplam 37 bin 532 kurum makale ve derleme üretildi. Bu yayınların 33 bin 417’si devlet, 4 bin 115’i ise vakıf üniversitelerine ait oldu.

Uluslararası alandaki görünürlüğü ortaya koyan Web of Science’ın (WOS) verilerine göre Türkiye’deki 200 üniversite tarafından toplam 96 bin 152 yayın yayımlandı. Bu alanda öğretim üyesi başına düşen yayın sayısı 0,85 oldu.

6 ÜNİVERSİTEDE 10’UN ÜZERİNDE ARAŞTIRMACI

YÖK’ün verilerine göre 2024 yılında ülkedeki 52 üniversitede toplam 236 doktoralı araştırmacı istihdam edildi. Üniversite başına düşen doktoralı araştırmacı sayısının düşük olduğu itiraf edilen raporda yalnızca 6 üniversite 10 ve üzeri araştırmacı istihdam edildiği aktarıldı.

YÖK’ün raporunda Ar-Ge harcaması ve yatırımı için bütçeden pay ayırmayan üniversitelerin sayılarının açıklanmaması dikkat çekti.

2024 mali yılında Ar-Ge harcaması yapan üniversite sayısının 192’i olduğu belirtilen raporda, bu üniversitelerin 123’ünün devlet, 69’unun vakıf üniversitesi olduğu aktarıldı. Üniversitelerin toplam bütçeleri içinde Ar-Ge’ye ayrılan pay oranı ortalama yüzde 3,01 düzeyinde oldu. Bu oran vakıf üniversitelerinde 2023 yılına kıyasla 2024 yılında düşüş gösterdi. Buna göre vakıf üniversitelerinde 2023’te Ar-Ge’ye ayrılan bütçe oranı yüzde 3,34 olurken 2024’te bu oran yüzde 3,21’e geriledi. Devlet üniversitelerinde ise 2023’te yüzde 2,79 olan bu oran yüzde 2,89’a çıktı.

Rapora göre bütçesinden en az yüzde 5 oranında Ar-Ge harcaması yapan üniversite sayısı ise 23 olurken bunların 14’ü devlet, 9’u vakıf üniversitesi oldu. YÖK’ün “2024 yılı itibarıyla Ar-Ge’ye ayrılan bütçe oranı sıralamasında” yer alan 20 üniversiteler arasında yüzde 68,61 ile Gazi Üniversitesi ilk sırada, İstanbul Teknik Üniversitesi yüzde 5,94 ile son sırada yer aldı.

Rapora göre 136 üniversite Ar-Ge yatırımı için bütçe ayırırken bunların 96’sı devlet, 40’ı ise vakıf üniversitesi oldu. YÖK’ün verilerine göre üniversitelerin yatırım bütçelerinden Ar-Ge’ye harcadığı bütçenin oran ortalaması yüzde 16,01 olarak gerçekleştirdi. Ancak 2023 yılında Ar-Ge yatırımı için devlet üniversitelerinin ayırdığı bütçe yüzde 13,30 olurken bu oran 2024 yılında yüzde 11,76’ya geriledi.

Deniz GÜNGÖR / Birgün