Ağrı Sulh Ceza Hâkimliği tarafından yapılan başvuruda, 5429 sayılı Türkiye İstatistik Kanunu'nun 54. maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinin Anayasa'nın eşitlik, özel hayatın gizliliği ve kişisel verilerin korunması ilkelerine aykırı olduğu ileri sürülerek iptal edilmesi talep edilmişti. Ancak Yüksek Mahkeme, bu düzenlemenin hukuka uygun olduğunu belirterek iptal talebini reddetti.

İptal Talebinin Gerekçesi

Başvuruda, TÜİK'in belirli birey ve hanelerden anket kapsamında zorunlu veri toplamasının, eşitlik ilkesine aykırı olduğu, kişisel verilerin korunması hakkını ihlal ettiği ve bireylerin düşünce ve kanaatlerini açıklamaya zorlanmasına neden olduğu öne sürüldü. Ayrıca, veri paylaşmayı reddeden bireylerin idari para cezasına çarptırılmasının ölçüsüz bir müdahale teşkil ettiği ifade edildi.

Anayasa Mahkemesi: "Veri Toplama Kamu Yararı İçin Gereklidir"

Anayasa Mahkemesi, resmi istatistiklerin sağlıklı ve güvenilir bir şekilde üretilmesinin kamu yararı taşıdığını belirterek, bireylerden veri talep edilmesinin Anayasa'ya uygun ve demokratik bir toplumda zorunlu bir düzenleme olduğunu ifade etti. Mahkeme, istatistiklerin kamu hizmetlerinin etkin planlanması ve uygulanması açısından hayati önemde olduğunu vurguladı.

Karşı Oylar ve Eleştiriler

Mahkeme üyelerinden Basri Bağcı, Engin Yıldırım, Yusuf Şevki Hakyemez ve Selahaddin Menteş karara karşı oy kullanarak, bireylerin özel yaşamına müdahale edildiğini, veri verme zorunluluğunun kişisel verilerin korunması hakkını zedelediğini savundu. Karşı oy gerekçesinde, veri toplama sürecinde bireylere açık ve etkili bir itiraz hakkı tanınmadığı ve kişilerin veri paylaşımına rıza göstermesi için alternatif yolların sunulmadığı vurgulandı.

Sonuç ve Kararın Etkileri

Anayasa Mahkemesi, veri paylaşmayı reddeden bireylere idari para cezası uygulanmasının hukuka aykırı olmadığına ve itirazın reddine oyçokluğuyla karar verdi. Karar, TÜİK'in istatistiki veri toplama yetkisini pekiştirirken, bireylerin mahremiyet hakları ile kamu yararı arasındaki dengenin korunmasına yönelik tartışmaları da yeniden gündeme getirdi.

Bu karar, istatistik kurumlarının veri toplama süreçleri açısından emsal teşkil edecek nitelikte olup, kişisel verilerin korunması ile kamu otoritelerinin bilgi toplama yetkisi arasındaki dengeyi yeniden belirleyen önemli bir hukuki çerçeve oluşturdu.