Anayasa Mahkemesi, OHAL döneminde çıkarılan 7089 sayılı Kanun’un tazminat taleplerini engelleyen hükmünü iptal etti.

Anayasa Mahkemesi’nden Kamu Görevlileri İçin Önemli Karar

Anayasa Mahkemesi (AYM), 7 Şubat 2018 tarihli ve 7089 sayılı Olağanüstü Hal (OHAL) Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun’un, ihraç edilen kamu görevlilerinin tazminat talebinde bulunmasını engelleyen hükmünü Anayasa’ya aykırı bularak iptal etti.

Ankara 22. İdare Mahkemesi tarafından yapılan başvuruda, 7089 sayılı Kanun’un 2. maddesinin (2) numaralı fıkrasının dördüncü cümlesinin Anayasa’nın 2., 36., 40. ve 125. maddelerine aykırı olduğu ileri sürülmüştü. AYM, söz konusu hükmün Anayasa’nın 40. maddesine aykırılığı nedeniyle iptal edilmesine karar verdi.

İptal Edilen Hüküm Ne Diyor?

İptal edilen kanun hükmüne göre, OHAL döneminde ihraç edilen ve daha sonra göreve iade edilen kamu görevlileri, görevlerinden uzaklaştırıldıkları süreçte maddi ve manevi tazminat talebinde bulunamıyordu. Anayasa Mahkemesi, bu düzenlemenin bireylerin hak arama özgürlüğünü kısıtladığını ve hukuka aykırı olduğunu belirtti.

AYM: “Tazminat Talebinin Engellenmesi Hukuka Aykırı”

Anayasa Mahkemesi kararında şu değerlendirmelere yer verildi:

• “Komisyon kararıyla kamu görevine iade edilen kişilerin, tedbirin sebep unsurunun gerçekleşmediği, başka bir deyişle herhangi bir örgüt ya da yapıya aidiyet, iltisak veya irtibatlarının belirlenemediği ve hukuka aykırı olarak kamu görevinden çıkarıldıkları idare tarafından tespit edilmiştir.” (AYM, E.2018/137, K.2022/86, § 457)

• “OHAL kapsamında hukuka aykırı bir şekilde tedbir uygulanan kişilerin, uğradıkları maddi ve manevi zararların giderilmesi için idari ve yargısal yolların açık olması gerekmektedir.” (AYM, E.2018/137, K.2022/86, § 458)

• “Kamu görevine iade edilenlerin, hukuka aykırı işlem nedeniyle uğradıkları zararları tazmin yolunun kapatılması, devletin etkili bir giderim mekanizması sağlama yükümlülüğüyle bağdaşmamaktadır.” (AYM, E.2018/137, K.2022/86, §§ 459-460)

Devletin Hukuka Aykırı İşlemlerinden Doğan Zararlar Karşılanmalı

Anayasa Mahkemesi, kamu görevine iade edilen kişilere tazminat hakkı tanınmamasının, devletin hukuka aykırı işlemlerine karşı etkili bir giderim mekanizması sağlaması yükümlülüğüyle çeliştiğini vurguladı. Kararda şu ifadeler kullanıldı:

• “Kural kapsamında göreve iade edilenlerin kamu görevinden çıkarılmalarından dolayı herhangi bir tazminat talebinde bulunamayacaklarının öngörülmesi, devletin kişinin hak ve özgürlüklerinin ihlaline karşı etkili giderim mekanizması sağlama yükümlülüğüyle bağdaşmamaktadır.”

Bu gerekçeyle söz konusu hüküm, Anayasa’nın 40. maddesine aykırı bulunarak iptal edildi.

Kararın Etkileri: Tazminat Başvuruları Açılabilecek

Bu kararın ardından, OHAL sürecinde ihraç edilip daha sonra göreve iade edilen kamu görevlileri, uğradıkları zararlar için idare mahkemeleri nezdinde tazminat davası açabilecek. Böylece, OHAL döneminde hukuka aykırı olarak mesleklerinden uzaklaştırılan kamu görevlileri için yeni bir hukuki süreç başlamış oldu.

Anayasa Mahkemesi’nin bu kararı, OHAL sürecinde mağduriyet yaşayan kamu görevlileri açısından önemli bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor.