Anayasa Mahkemesi, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına yönelik 7315 sayılı Kanun’un iptali istemiyle yapılan başvuruyu redderken karara karşı oy kullanan üyelerin gerekçeli şerhleri, kamuoyunda geniş yankı uyandırdı.

Başvuru Konusu: Kanuna Aykırılık İddiası

Başvuruda, 7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu’nun kamu görevine girişlerde güvenlik soruşturması yapılmasını zorunlu kılan düzenlemelerinin, Anayasa’nın eşitlik ilkesine ve temel hak ve özgürlüklere aykırı olduğu ileri sürüldü. Özellikle güvenlik soruşturmasının kapsamının belirsizliği ve yargı denetiminden uzaklığı, itiraz gerekçeleri arasında yer aldı.

AYM: "Anayasa’ya Aykırılık Yok"

Yüksek Mahkeme, 26 Mart 2025 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan kararında, söz konusu düzenlemelerin Anayasa’ya aykırı olmadığına hükmetti. AYM, kamu hizmetlerine alınmada liyakat ve güvenlik ilkeleri gereği bu tür soruşturma mekanizmalarının gerekli olduğu değerlendirmesinde bulundu.

Mahkeme, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması süreçlerinin “ölçülülük ilkesi” çerçevesinde yürütülmesi gerektiğini, ilgili düzenlemelerde birey haklarını koruyacak yeterli yargısal denetim ve yasal güvencelerin mevcut olduğunu vurguladı.

Üyelerden Şerh: “Öznel ve Keyfî Değerlendirmelere Açık”

Karara katılmayan Anayasa Mahkemesi üyeleri ise azınlık şerhleriyle dikkat çekti. Karşı oy kullanan üyelerden biri, güvenlik soruşturmasının geçmişte keyfî uygulamalara yol açtığını belirterek, bu düzenlemelerin “kişisel hayatı, siyasi görüşü ve sosyal ilişkileri sorgulayan, muğlak ve denetime kapalı yapısı” nedeniyle hukuki güvenlik ilkesine aykırı olduğunu savundu.

Bir diğer şerh sahibi üye ise şu ifadeleri kullandı:

“Güvenlik soruşturmasının hangi ölçütlere göre yapılacağı, hangi bilgilere ulaşılacağı ve bunların nasıl değerlendirileceği hususları açıkça tanımlanmadıkça, kişilerin kamu görevine alınması ya da alınmaması noktasında subjektif değerlendirmelerin önü açılır. Bu da hem eşitlik hem de hukuk devleti ilkeleriyle bağdaşmaz.”

AİHM İçtihadına Atıf: Özel Hayatın Gizliliği

Bazı üyeler ise Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) içtihatlarına atıf yaparak, güvenlik soruşturmasının kişisel verilerin korunması, özel hayatın gizliliği ve adil yargılanma hakkı gibi temel haklarla çatışabileceği uyarısında bulundu. Şerhlerde, soruşturmanın sonuçlarına karşı etkili bir başvuru mekanizmasının bulunmadığı da vurgulandı.

Değerlendirme: Hukuki Tartışmalar Devam Edecek

AYM’nin bu kararı, özellikle kamuya personel alımlarında güvenlik soruşturması uygulamasının meşruiyetini Anayasa düzeyinde tartışmaya açan önemli bir dönüm noktası oldu. Kararın ardından gelen karşı oylar ve şerhler, önümüzdeki dönemde bu alandaki yasal düzenlemelerin daha netleştirilmesi gerektiğini ortaya koydu.