Buna göre, uzun süren yargılamalar genellikle çok taraflı, teknik veya uluslararası unsurlar içeren karmaşık dosyalarla sınırlı. Hakimler ve Savcılar Kurulu (HSK), bu oranların Avrupa ortalamalarına yakın olduğunu ve Türkiye’nin “makul sürede yargılama” hedefine büyük ölçüde ulaştığını vurguladı.

Yeni kurulan mahkemeler, e-duruşma, dijital tebligat, bilirkişi havuz sistemi ve yapay zekâ destekli dosya yönetimi gibi uygulamalar sayesinde, yargılama süreçlerini geçmişe oranla çok daha kısa sürede tamamlamaya başladı. Ceza ve hukuk yargılamalarında hedef süreler daha kısa olacak şekilde yeniden belirlendi. Tüm yargı süreçlerinde verimliliğin eşit derecede sağlanması için Adalet Bakanlığı bünyesinde “Adalet Teşkilatı Performans ve Verimliliği Daire Başkanlığı”, sürecin takibinin sağlanması maksadıyla HSK bünyesinde de “Yargının Etkinliği Bürosu” kuruldu. İstinaf kanun yolu aşamasında da hedef süreler için yeni adımlar yolda.

KESİNTİSİZ DEVAM İLKESİ

HSK, duruşmaların kesintisiz devamı ilkesine uyulacak ve kanunda gösterilen istisnai hallerde duruşmaların en fazla 2 ay ertelenebilmesini sağlayacak yeni bir yöntemi uygulamaya aldı. Bu kapsamda ilk defa atama ve yetki kararnamesi birleştirilerek süreç daha planlı ve etkin hale getirildi. Yapılacak kura atamalarında hukuk ve ceza ayrımına gidilerek daha dengeli bir görev dağılımı sağlandı.

MÜZEKKERE İLE ZAMAN KAYBI YAŞANMAYACAK

Bekletici sorun yapılan “Müzekkere yazıldı cevap bekleniyor” hallerinde “duruşmalara ara verilmesi kararı” verilerek bekletici sorunun bitimine kadar duruşma yapılmaması için adım atıldı.

İlk derece yargılamalarında, dosyalara bakma sırasına ilişkin uygulamada “makul sürede yargılanma hakkının ihlalini” önleyecek şekilde yeniden düzenlendi. Yine bu kapsamda duruşma yapılmaksızın dosya üzerinden çözülebilecek uyuşmazlıkların kapsamı genişletiliyor. Buna göre, bozma kararı verilen dosyaların öncelikle ve ivedilikle görülmesi sağlanacak.
İşte ortalama süreler

Adli kaynaklardan edinilen bilgilere göre ağır ceza davaları 12, çocuk ağır ceza davaları 10, asliye ceza ve çocuk mahkemeleri ile fikri ve sınai haklar ceza mahkemelerinde davalar 8 ayda sonuçlanıyor. İnfaz hakimliklerinde bekleme olmaksızın, sulh ceza mahkemelerinde ise ortalama 1 ayda karar veriliyor. Hukuk mahkemelerinde süreç mahkeme türüne göre değişiyor. Ortalama verilere göre dosyalar asliye hukuk mahkemelerinde 13, icra hukuk ve icra ceza mahkemelerinde 5, aile mahkemelerinde 7, asliye ticaret mahkemelerinde 14, iş mahkemelerinde 18, tüketici mahkemelerinde 12, sulh hukuk mahkemelerinde ise 4 ayda karara bağlanıyor.

Oğuzhan ÜRÜŞAN