İsrail’in Orta Doğu’da yedi ülkeye yönelik saldırıları, ABD ve AB ülkelerinin bölgede yaşananlara kayıtsızlığı sonrasında Türkiye, yeni bir güvenlik paktını gündemine aldı. Paktın amacı bölgesel güvenlik, caydırıcılık, dış müdahalelerin engellenmesi ve ülkeler arası güvenlik zemini oluşturarak, terör riskinin yok edilmesi.

İsrail’in 7 Ekim 2023’ten beri Hamas’ın saldırısını bahane ederek bölgede Filistin (Gazze) başta olmak üzere, Yemen, Tunus, Lübnan, İran, Suriye ve Katar’a yönelik saldırılarını tüm dünyanın sessizce izlemesi yeni bir güvenlik arayışını ortaya çıkardı. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Türkiye’nin de içinde bulunduğu coğrafyada uzun yıllardır devam eden çatışmaların, bölgesel ve bölge dışı müdahalelerin temelinde; bölge ülkelerinin kendi aralarında iş birliğini sağlamamaları ve güvensizliğin olduğuna dikkat çekerek, Bölgesel Pakt çıkışında bulundu. Bölgede bugüne kadar Rusya-Ukrayna savaşındaki ara bulucu rolü, Ermenistan ile son dönemde atılan karşılıklı normalleşme adımları, Esed’in devrilmesi sonrası Suriye’nin yeniden kalkınmasına destek ve Doğu Akdeniz’de hakların ve çıkarların korunması gibi konularda yürüttüğü etkin diplomasi ile “Bölgesel Pakta” da Türkiye’nin öncülük etmesi bekleniyor.

ORTAK GÜVENLİK VİZYONU

Söz konusu güvensizliğin açıkça ortaya konulmasından yana olan Türkiye, ‘ama’ya, ‘fakat’a meydan vermeden, bölge ülkelerinin toprak bütünlüğüne, egemenliğine ve güvenliğine taahhütte bulunacağı bir anlaşma yapılmasına vurgu yapıyor. Bu çerçevede, istikrar paktının öncelikli hedefi ülkeler arasında karşılıklı güvenin kurumsallaştırılması olacak. Bölge ülkelerinin içerideki kırılganlıkların azaltılmasının hedefleneceği paktla, dışarıdan yapılabilecek müdahalelerin önü kesilecek. Terör örgütlerinin bölge ülkelerinde zemin bulmasının engellenmesini önceleyen paktla, bölgede istikrarsızlığa sebep olabilecek girişimlerin bertaraf edilme imkânı doğacak.

TEMENNİNİN ÖNÜNE GEÇİLECEK

Türkiye’nin “ortak güvenlik vizyonu”nu ortaya koyacak paktın ikincil amacı ise caydırıcılık olacak. Platformun öncülüğünü ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın üstlenmesi bekleniyor. Ankara, iş birliği platformunun, iyi niyet temennisinin önüne geçip, birbirine güveni tam, bölge dışı aktörlerin bölgeye yönelik olumsuz, negatif heveslerine karşı caydırıcılık üreten bir yapı ortaya çıkmasını istiyor. Bu çerçevede, bölgesel istikrar vizyonunu sadece söylemle değil, sahadaki diplomatik girişimlerle ortaya koyan Türkiye’nin, Rusya-Ukrayna savaşı sırasında yürüttüğü ara buluculuk çabalarının bunun en somut örneklerinden biri olduğuna işaret ediliyor.

YEŞİM ERASLAN