Vergi sistemini yasa dışı yöntemlerle aşmak isteyen kişiler motokuryelere odaklandı. Esnaf kurye olarak çalışan motokuryeler yemek, market alışverişi yapan kişilerin ürünlerini teslim ediyor. Her teslimat için de çalıştıkları şirkete fatura kesiyorlar. Bazı kuryeler bilinen markalar dışında anlaştıkları yerel lokanta, bakkal gibi yerlere fatura kesmeden haksız kazanç elde ediyorlar.

SİSTEM NASIL İŞLİYOR?

A firmasının e-ticaret sitesi üzerinden gelen yemek siparişini dağıtan bir kuryenin ay sonunda A firmasından hak edişini alması için 100 bin lira faturayı A firmasına kesiyor. Motokuryeye de A şirketi hak edişini yatırıyor. Ancak motorkuryenin yakıt, günlük yemek ve motosikletin giderlerinden olan yedek parça gibi kalemleri dışında masrafı olmadığı için vergi ödememek adına yasa dışı olarak komisyon karşılığında fatura alıyorlar. 100 bin liralık faturayı yüzde 2-3 komisyonla kesen naylon faturacılar nedeniyle büyük vergi kayıpları ortaya çıkıyor. Başka bir deyişle kurye 100 bin liralık kestiği faturaya karşılık yakıt, yedek parça ve yemek faturalarının dışında bir faturayı yansıtmaması gerekirken komisyonla bulduğu faturalar nedeniyle vergi ödemiyor.

SOSYAL MEDYADA RESMEN VERGİ KAÇIRDIKLARINI İLAN EDİYORLAR

Sosyal medya sitelerinde kuryelerin dayanışma için kurduğu sayfalarda "KDV açığınız için fatura kesilir" ibareleri yer alıyor.

e-Arşiv, e-Fatura KDV açıklarını naylon faturalarla kapatmaya çalışan kuryelerin bir çoğu yasa dışı işlem yaptığının farkında değil. Bazı kuryelerin bağlı bulunduğu muhasebeciler de fatura bulma işlemi gerçekleştiriyor.

"YEDEK PARÇA YÜZDE 1, E-FATURA YÜZDE 3"

Yedek parça faturalarını sadece yüzde 1, e-Fatura olan faturalara da yüzde 3 komisyonla fatura temin edeceğini öne süren kişiler milyarlarca liralık vergi kaybına neden oluyor.

DENETİME GİREBİLİRLER

Motokuryelerin aylık 100 bini aşan kazançlarının yanında neredeyse hiç vergi vermemelerinin denetime takılması beklentisi arttı. Vergisiz kazanç nedeniyle büyük rağbet gören esnaf kurye modelinde BAĞ-KUR primleri de yatırılmayarak sildiriliyor. Böylece esnaf kuryeler 100 bin liralık gelirlerine karşılık vergi olarak 2-3 bin lira ödeyerek yüksek gelir elde ediyor.

MOTORUN FİYATINDAN DAHA YÜKSEK FATURA BULUYORLAR

Esnaf kuryelerin kullandıkları motosikletler genellikle Çin malı ve ucuz scooter'lardan oluşuyor. Scooter'lerin fiyatı ortalama olarak 50 binle 150 bin lira arasında değişiyor. Her ay bakım, yedek parça gibi faturaları komisyonla kestiren kuryeler neredeyse hiç kazanç sağlamadan sadece motorun bakım-onarım ve yedek parçasına çalışıyormuş gibi görünüyor. Bu da vergi kaçağının bulunması için kolay yöntemlerden biri olarak öne çıkıyor.

UTTS'Lİ FİŞ DE KESİYORLAR

UTTS zorunluluğu, akaryakıt harcamalarını vergiye tabi gider olarak gösteren tüm tüzel ve gerçek kişiler için zorunlu olmuştu. Motosikletlerin yakıt deposuna monte edilen çiple birlikte yakıt alındığında faturası otomatik olarak maliyenin sistemine düşüyor. Ancak sahte fatura kesen kişiler UTTS'li plakaya garantili, problemsiz yakıt gider fişi kestiğini iddia ediyor.

DENETİMDEN KORKUYORLAR

Kuryeler Maliye'nin denetim yapması ihtimalinden büyük çekince yaşıyorlar. Vergi kaçırarak gelir elde etmek isteyen kuryeler bulunurken, vergisini düzenli ödeyen kuryeler de bulunuyor. Vergi kaçıran esnaf kuryeler ileride karşılarına büyük cezaların çıkmasından endişe ediyor.

Burak TAŞÇI