Bu kapsamda tamamlayıcı emeklilik sistemi (TES) de kurulacak. Kamu harcamalarında tasarruf sınırlı kalırken, yurttaşa tasarruf etmesi için “aile bütçesi yönetimi, tasarruf ve yatırım araçları ile risk yönetimi” konularında eğitim verilecek. OKS’de fon çeşitliliği artırılacak.
Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından hazırlanan 2026 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı yayınlandı. Programdan dikkat çeken detaylar şöyle:
SGK’DA DEVASA AÇIK: SGK bu yıl devasa büyüklükte açık verecek. Kurumun gelirlerinin bu yıl cari fiyatlarla 5.1 trilyon lira olması öngörülüyor. Giderlerinin de 5.4 trilyon lira olacağı tahmin ediliyor. Kurum 2023 yılında 38.5 milyar lira, geçen yıl da 11.2 milyar lira açık vermişti. Bu yıl ise kurumun 263.8 milyar lira açık vermesi bekleniyor. Gelecek yılki açık beklentisi ise 43.6 milyar lira olarak hesaplandı. Kuruma 2023 yılında 875.1 milyar lira, geçen yıl 1.4 trilyon lira, bu yıl 2.1 trilyon lira, gelecek yıl da 2.3 trilyon lira bütçeden transfer yapılacak.
FON 800 MİLYARA ÇIKACAK: Emekçiden daha çok işverenlere destek için kullanılmaya başlanan İşsizlik Sigortası Fonu’nun varlığı 2023’te 196.9 milyar liraydı. Geçen yıl 358.9 milyar liraya çıktı. Fonun varlığının bu yıl sonunda 562.8 milyar liraya, gelecek yıl da 799.6 milyar liraya ulaşması öngörülüyor.
TASARRUFLAR ARTIRILACAKMIŞ!: Yurttaş ayın sonunu getirmekte zorlanırken, iktidar yurtiçi tasarrufları artırmaya çalışıyor. BES ve OKS’nin tasarrufların artırılmasında önemli rol oynadığı belirtildi. 30 Eylül itibarıyla BES katılımcı sayısı yaklaşık 9.9 milyon kişiye, fon büyüklüğü 1 trilyon 721,1 milyar TL’ye, sistemin verdiği emekli sayısı da 413 bin 443 kişi oldu. OKS kapsamındaki çalışan sayısı yaklaşık 7.7 milyon kişiye, fon büyüklüğü ise 116,7 milyar TL’ye çıktı. BES ve OKS toplam fon tutarı ise 30 Eylül itibarıyla 1 trilyon 837,8 milyar TL oldu.
YİNE TES: Otomatik katılım sisteminin (OKS) işveren katkısını da içeren ikinci basamak emeklilik sistemine dönüşeceği tamamlayıcı emeklilik sistemi (TES) kurulacak. Bunun için kamu ve özel sektör paydaşlarının görüşleri alınacak. Üzerinde uzlaşılan modele yönelik gerekli mevzuat çalışmalarına başlanacak. OKS’de fon çeşitliği katılımcıların farklı risk algısı ve tercihlerini dikkate alacak şekilde artırılacak. BES’ten kısmen ödeme alınabilecek durumlar bedelli askerlik, hac ibadeti gibi yeni alanları içerecek şekilde genişletilecek.
YURTTAŞA TASARRUF DERSİ: Aile bütçesi yönetimi, tasarruf ve yatırım araçları ile risk yönetimi konularında danışmanlık ve eğitim hizmeti verilecek. Türkiye Finansal Okuryazarlık Seferberliği kapsamında ülke genelinde her seviyeye ulaşacak eğitimler gerçekleştirilecek. Tüm eğitim, yaş ve gelir grubundan kişilere ulaşacak şekilde elektronik ortamda ücretsiz olarak finansal eğitim içerikleri sunularak hanehalkı ve firmaların tasarruf etme bilinçleri geliştirilecek. Kamu personelinin finansal okuryazarlığını artırmak ve tasarruf bilincini güçlendirmek amacıyla eğitimler yaygınlaştırılacak.
ASGARİ ÜCRETLİYE MESAJ MI?: Programda, 2024 yılının ilk aylarında tüketici fiyatlarındaki artışlarda, maliyet yönlü unsurların yanı sıra ücret düzenlemeleri ve geçmiş enflasyona endeksleme davranışlarının etkili olduğu savunuldu. Asgari ücret görüşmeleri öncesinde yıllık programda, “Mali disiplin gözetilerek yönetilen/yönlendirilen fiyatlar geçmiş enflasyona endeksleme davranışının azaltılmasına yardımcı olacak şekilde belirlenecek” değerlendirmesi yapıldı. Programa göre, yönetilen ve yönlendirilen fiyatların belirlenmesinde ataleti azaltacak şekilde alternatif fiyat belirleme yöntemlerine yönelik çalışma yapılacak.
TOGG DESTEĞİ: DMO ile TOGG arasında imzalanan protokol kapsamında 750 adedi C-Suv, bin 500 adedi C-sedan modeli olmak üzere toplam 2 bin 250 adet yerli elektrikli otomobilin tedarik süreçleri tamamlanacak.
YENİ ÖZELLEŞTİRMELER: Özelleştirme portföyünde bulunan şirket ve varlıkların özelleştirilmesine devam edilecek. Özelleştirme potansiyeli olan yeni şirket ve varlıklar portföye dahil edilecek. Özelleştirme kapsam veya programında yer almayan şirket, varlık ve hizmetlerin kapsam ve programa alınmasına yönelik hazırlık çalışmaları yapılacak.
NÜKLEER SEVDASI: Programda, Akkuyu nükleer santralinde bütün üniteler ile elektrik üretimine başlanacağı belirtildi. Yeni bir nükleer santralin daha hayata geçiçirilmesine yönelik nilletlerararası anlaşma müzakereleri tamamlanacak. Küçük modüler reaktörler, füzyon teknolojileri ve ileri nesil reaktörleri gibi yeni teknolojilere yönelik çalışmalar yapılacak.
YİNE ESNEK ÇALIŞMA: Sendikalar tarafından eleştirilmesine karşın uzaktan çalışma gibi esnek çalışma modellerinin kayıtlı ve güvenceli uygulanması ve yaygınlaştırılması sağlanacak.
MÜLAKAT DETAYI: Kamuya ilk defa atanacaklar için mevcut sınav sistemi gözden geçirilecek. Sözlü sınavlar yani mülakatların atamaya konu olan görevin niteliğinin gerekli kıldığı hallerle sınırlı olarak yapılması sağlanacak. Bunun için sözlü sınav yapılan unvanlarda çalışma yapılacak.
ŞARTLI EĞİTİM-SAĞLIK
Türkiye’de binlerce çocuk eğitim ve sağlık hakkına ancak sosyal yardım kapsamında ulaşabiliyor. Programa göre, ihtiyaç sahibi durumda bulunan ailelere çocuklarını sağlık kontrolüne göndermeleri (sağlık kontrolü şartıyla doğum sonrası iki ay için), anne adaylarının ise hamilelik süresince sağlık kontrolüne gitmeleri (gebelik döneminde aylık anne için ve çocuk için olmak üzere ayrı ayrı) ve doğumlarını hastanede yapmaları şartıyla (tek seferlik) yapılan şartlı sağlık yardımı kapsamında 552 bin 499 kişiye, 121 milyon TL yardım yapıldı.
İhtiyaç sahibi olan ailelere, çocukların örgün eğitime devam etmeleri ve okulun açık olduğu aylarda bir ay içerisinde dört günden fazla devamsızlık yapmamaları şartıyla yapılan şartlı eğitim yardımı kapsamında ise 1 milyon 115 bin 907 kişiye 216.6 milyon TL yardım yapıldı.
Mustafa ÇAKIR