Türkiye’de en son 50 yıl önce görülen şap hastalığı, bu yıl yeni­den ortaya çıkarak büyükbaş hayvancılığı derinden sars­tı. Hastalık, özellikle hay­van varlığının yoğun olduğu Kars ve Ardahan’da ölümle­re ve ciddi ekonomik kayıpla­ra yol açtı. Verilere göre şap, hayvan kayıplarında yüzde 1 ile yüzde 3 oranında etkili ol­du. DÜNYA’ya konuşan sek­tör temsilcileri, hastalığın bugünlerde etkisini giderek kaybettiğini ve en zor döne­min geride kaldığını belirtti.

Kars Damızlık Sığır Yetişti­ricileri Birliği Başkanı Eren Alp, ilk dönemlerde yoğun seyreden salgının kontrol al­tına alınmaya başladığını söyledi. Alp, Tarım İl Müdür­lüğü’nün yürüttüğü aşı prog­ramı ve aşılama çalışmala­rının hastalığın yayılmasını önlemede kritik rol oynadığı­nı vurguladı. Şap virüsünün tehlikesine dikkat çeken Alp, “Şap hastalığı saatte 80 kilo­metre hızla yayılabilen bir vi­rüs. Uçarak hareket edebili­yor ve 5 gün boyunca havada asılı kalabiliyor” dedi.

Yayılmada Kurban Bayramı etkili oldu

Hastalığın ülkeye girişinin Kurban Bayramı arifesine denk gelmesinin yayılmada en büyük handikap olduğu­nu ifade eden Alp, “O dönem­de kurbanlıklar yola çıkmış­tı, pazarlar kurulmuştu. Artık Bakanlığın yapabilecek bir şey yoktu. Bu da haliyle has­talığın tüm ülkeye yayılma hızını artırdı. Kars’ta yayıl­ma, Ankara’ya giden bir kur­bancının hayvanlarını geri getirmesiyle başladı” diye ko­nuştu. Alp, Kars’ta hastalığın şu an yüzde 70 seviyelerinde olduğunu ve etkisinin gide­rek azaldığını iletti.

Bakanlık yakından takip ediyor

Bölgedeki sorunları geçtiği­miz günlerde Tarım ve Orman Bakan Yardımcısı’na ilettik­lerini belirten Alp, üreticinin mağduriyetini paylaştıklarını söyledi. “Üreticiyi rahatlata­cak adım, banka ve kooperatif borçlarının belirli bir süre er­telenmesi” diyen Alp, borçla­rın en az 6 ay, tercihen 1 yıl er­telenmesini talep ettiklerini aktardı. Özellikle hayvan ka­yıplarının küçük aile işletme­lerini zorladığını ifade eden Alp, “Vatandaşın en azından hayvanların satışa gelme sü­resi kadar desteğe ihtiyacı var” dedi. Kars’ta şu an hayvan pa­zarının kapalı olduğunu an­cak diğer illere sevklerde so­run yaşanmadığını belirten Alp, “Kars, Türkiye’de hayvan varlığında birinci, dünyada ise dördüncü sırada” bilgisini paylaştı.

Söz konusu şap hastalığı varyantının 50 yıl önce Türki­ye’de görüldüğünü hatırlatan Alp, hastalığın 40-43 farklı ko­lu bulunduğunu belirterek, ila­cın ortak bir dozda birleştiril­mesinin önemine dikkat çekti.

“Üreticiye kredi verilsin, borçlar ertelensin”

Ardahan’da hastalığın etkisinin yavaşladığını ve en zor dönemin aşıldığını belirten Ardahan Ziraat Odası Genel Sekreteri Sedat Sural, üreticinin şu anki en öncelikli talebinin borçlarının ertelenmesi olduğunu söyledi. Sural, en az 2-3 yıl düşük faizli kredi verilmesinin bölge için kritik olduğunu vurgulayarak, “Çiftçilerimize hayvan alımı için yeni kredi imkanları sağlanmalı. Bu krediler, telef olan hayvanların yerine hayvan alınabilmesi, işletmelerin tekrar aktif hale gelmesi ve üretimin devam edebilmesi için şart” dedi. Sural ayrıca, özellikle Kars, Ardahan ve Iğdır’da hastalığın TARSİM tarafından tazmin kapsamına alınmasını talep etti.

Mehmet H. GÜLEL