Konut fiyatlarında ve kiralarda son yıllarda yaşanan hareketlilik, hane halkı gelirleri içerisinde konut harcamalarının payını da etkiledi.

Avrupa İstatistik Ofisi Eurostat tarafından yayınlanan verilere göre; Türkiye’de son 10 yıllık süreçte “kullanılabilir hane halkı gelirinde” (kira ve fatura giderlerinden oluşan) konut harcamalarının payı, 2017 ve 2018 yıllarında %18,20 ile dip seviyesini gördü.

2024 yılında ise bu oran %21,10 olarak açıklandı. Son 6 yıllık süreçte gelirlerdeki konut harcamalarının payında yaklaşık %3’lük bir artış gözlemlendi.

AVRUPA ÜLKELERİNDE GÖRÜNÜM

Avrupa ülkelerine bakıldığında, hane halkı gelirinde konut harcamalarının payı 2024 yılında şöyle:

1-Hırvatistan: %13,00

2-İtalya: %13,60

3-Slovenya: %13,60

4-Romanya: %15,40

5-Litvanya: %15,50

6-İspanya: %16,70

7-Litvanya: %16,70

8-Polonya: %16,70

9-Portekiz: %16,80

10-İrlanda: %17,60

11-Belçika: %17,80

12-Avusturya: %18,30

13-Fransa: %18,50

14-Macaristan: %18,80

15-Lüksemburg: %19,10

16-Bulgaristan: %19,30

17-Slovakya: %19,40

18-Estonya: %19,50

19-Hollanda: %20,50

20-Finlandiya: %20,90

21-Türkiye: %21,10

22-Çekya: %22,10

23-Almanya: %24,50

24-İsveç: %24,60

25-Danimarka: %26,60

Türkiye, 25 Avrupa ülkesi arasında 21’inci sırada yer alarak, hane halkının, konut harcamalarına en fazla pay ayırdığı ülkeler arasında yer aldı.

NEDEN ÖNEMLİ?

Konut harcamaları, gıda ile birlikte “zorunlu tüketim” kalemleri arasında yer alıyor. Dolayısıyla hane halkının “tasarruf edebileceği” gider kalemleri arasında gösterilmiyor. Gelirler üzerinde konut harcamalarının payı arttıkça; eğitim, sağlık, turizm, kültür-sanat, eğlence ve spor gibi diğer kalemlere ayrılan pay azalıyor.

Son yıllarda ısınma giderlerinin daha yüksek olduğu Kuzey Avrupa ülkelerinde de, konut harcamalarına ayrılan payın yüksek seyrettiği dikkat çekiyor.

TÜİK VERİLERİ NE DİYOR?

Öte yandan TÜİK tarafından son açıklanan 2023 verilerine göre; Türkiye genelinde hane halklarının tüketim harcamalarının en büyük kısmını %23,9 ile konut ve kira oluşturdu. %21,9 ile ulaştırma ikinci ve %20,6 ile gıda üçüncü sırada yer aldı. Eğitim harcamalarının payı %1 ve eğlence, spor, kültürün payı %1,9’da kaldı.

2022 yılında ise en yüksek payı %22,8 ile gıda aldı. İkinci sırada %22,4 ile konut ve kira, üçüncü sırada %21,3 ile ulaştırma harcamaları yer aldı.

Ömer Faruk BİNGÖL