Vergiye yönelik düzenle­meleri de içeren kanun teklifi, Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülmeye başlandı. 36 maddeden oluşan yasa teklifinin etki analiz rapo­runda; kira gelirlerinde yöne­lik istisna sınırlandırılıyor, araç satışına noter harcı, ruhsatla­ra yıllık ödeme ve SGK borçlan­ma oranlarının artışına kadar birçok gelir kaleminde değişik­lik yapılması planlanıyor. Etki analizine göre, bütçe gelirlerin­de sadece 4 milyon TL’lik sem­bolik azalış öngörülüyor. Böy­lece teklifin bütçeye 3 yıllık net katkısı 48,376 milyar TL olarak hesaplandı.

Mükellef sayısı azalacak

Etki analizine göre, uygula­mayla istisnadan yararlanan mükellef sayısı ciddi oranda azalacak. Etki analizine göre, Mevcut durumda 47 bin TL’ye kadar kira geliri vergiden muaf tutuluyordu. Yeni düzenlemey­le bu istisna sadece emekli, ma­lul, dul ve yetim aylığı alanlara tanınacak. Uygulamayla istis­nadan yararlanan mükellef sa­yısı ciddi oranda azalacak, büt­çeye ise 2027 itibarıyla 22 mil­yar TL ek gelir sağlayacak.

Bir diğer önemli değişiklik ise, ki­raya verilen konutlarda ödenen kredi faizlerinin gider yazıla­mayacak olması. Bu uygulama, vergi adaletini bozduğu gerek­çesiyle kaldırılıyor. Düzenle­menin 2026 yılında 1,6 milyar TL gelir etkisi yaratması ön­görülüyor. Ayrıca, gayrimen­kul satışında beyan edilen be­delin gerçeği yansıtmaması du­rumunda uygulanan vergi ziyaı cezası yüzde 25’ten bire katına çıkarılıyor. Bu adımın kayıt dışı işlemlerle mücadelede caydırı­cı etkisi olması bekleniyor.

BES’te Cumhurbaşkanına yetki

Bütçe gelirlerini artıracak ikinci büyük kalem, araç satış harcı olacak. Buna göre, sıfır ve ikinci el araçların noterler üze­rinden yapılan satış işlemlerin­den satış bedeli üzerinden harç alınacak. Etki analizine göre, 2026 yılı için bu düzenlemenin 13,1 milyar TL gelir yaratma­sı öngörülüyor. Etki analizin­de ayrıca, kuyumculuk, ikinci el araç ve taşınmaz ticareti, özel sağlık kuruluşları gibi sektör­lerdeki işletmeler, yıllık ruhsat harcı ödeyecek. Yeni harç uygu­lamasının bütçeye yaklaşık 4,5 milyar TL katkı sağlaması bek­leniyor.

Teklifte yer alan bir diğer grup düzenleme, sosyal güven­lik sisteminin finansman den­gesini güçlendirmeye odaklanı­yor. Bu kapsamda, doğum borç­lanması hariç, SGK borçlanma oranı yüzde 32’den yüzde 45’e, Bağ-Kur ve Tarım Bağ-Kur si­gortalılarının ihya oranı ise

 yüzde 34,75’ten yüzde 45’e çı­karılacak. Düzenlemenin yıllık bazda 5,18 milyar TL ek gelir ge­tirmesi öngörülüyor.

Etki analizinde , Bireysel Emeklilik Sistemi’nde (BES) devlet katkısı oranının mevcut yüzde 30 seviyesinin, Cumhur­başkanı tarafından yüzde 50’ye kadar artırılabilmesi veya sıfıra kadar indirilebilmesi yönünde yetki düzenlemesi getiriliyor. Öte yandan, 2025 yılı için net borçlanma limitine 595 milyar TL ilave yapılması planlanıyor. Bu artışla birlikte limit 2 trilyon 724 milyar TL’ye yükselecek.

Orta Karadeniz Serbest Bölgesi’ne özel düzenleme

Kıyı Kanunu’nda yapılan değişiklikle, Samsun Tekke­köy’deki Orta Karadeniz Ser­best Bölgesi’nde kıyı kenar çiz­gisinin deniz tarafında sanayi ve ticaret yapıları inşa edilebi­lecek. Bölgenin tam doluluğa ulaşmasıyla yıllık 500 milyon dolar ihracat ve 2 bin kişilik is­tihdam hedefleniyor.

Hazine arazilerinin kiralan­ması yoluyla da bütçeye yıllık 10 milyon dolar ilave kaynak sağ­lanması öngörülüyor.

YİKOB ve UEFA’ya vergi istisnaları geliyor

 Teklifte, kamu kurumları ve uluslararası organizasyonlar için bazı muafiyetler de yer alıyor.

Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlıkları (YİKOB) adına kayıtlı araçlar Motorlu Taşıtlar Vergisi’nden muaf tutulacak.

Bu istisna, etki analizine göre bütçeye sadece 4 milyon TL’lik gelir kaybı anlamına geliyor.

YİKOB taşınmazlarına ilişkin KDV ve tapu harcı muafiyetleri de getiriliyor. Ayrıca Türkiye’nin ev sahipliği yapacağı 2026 UEFA Avrupa Ligi Finali, 2027 UEFA Konferans Ligi Finali ve 2032 Avrupa Futbol Şampiyonası organizasyonları kapsamındaki teslim ve hizmetler KDV’den istisna edilecek.Bu düzenlemenin gelir azaltıcı etkisi sembolik düzeyde kalacak.

Nagihan KALSIN