Ticaret Bakanlığı, özellikle sosyal medya üzerinden yapılan ticari reklam ve tanıtımlara yönelik kapsamlı bir düzenleme hazırladı. Üzerinde çalışılan yeni yönetmelik taslağı, hem influencer’ların içeriklerine hem de dijital reklamcılığa önemli sınırlamalar ve şeffaflık kuralları getiriyor.

INFLUENCER REKLAMLARINA SIKI ETİKET ZORUNLULUĞU

Türkiye gazetesinde yer alan habere göre sosyal medya etkileyicileri tarafından yapılan tüm tanıtımların açık biçimde reklam olduğunun anlaşılması zorunlu hale geliyor. Influencer’lar paylaşım yaptıkları sırada “#Reklam”, “#Sponsor”, “#İşbirliği”, “#Ortaklık”, “#Hediye”, “#Davet” gibi etiketlerden en az birini kullanmakla yükümlü olacak. Ancak bu kez yalnızca etiket yeterli olmayacak; reklam verenin adı, markası ya da ticaret unvanı da mutlaka belirtilecek.

Bakanlık, “@[marka] tarafından sağlandı” veya “@[markaya] teşekkürler” şeklindeki açıklamalardan birinin içerikte yer almasını zorunlu tutacak. Eğer reklam birden fazla gönderiden oluşuyorsa, her paylaşımda etiketleme yapılması gerekecek. Sesli içeriklerde ise yayının başında ve reklam kısmından hemen önce “Bu yayın [reklam veren] hakkında reklam içerir” benzeri sözlü uyarılar duyurulacak.

İNDİRİM SÖZLERİNDE ŞEFFAFLIK DÖNEMİ

“İndirimli”, “avantajlı”, “uygun”, “cazip” gibi tüketiciyi teşvik eden ifadelerin kullanıldığı reklamlarda, ürün ya da hizmete ilişkin faiz veya kâr payı oranının açıkça gösterilmesi mecburi olacak.

“3 al 2 öde”, “1 alana 1 bedava” gibi kampanyalarda ise:

• İndirimin geçerli olduğu başlangıç ve bitiş tarihleri paylaşımda yer alacak.
• Ürünün stoklarının sınırlı olması halinde miktar net biçimde yazılacak.
• İndirim oranı belirlenirken kampanya öncesindeki 10 gün boyunca görülen en düşük fiyat esas alınacak.
• İndirimin belirli bir harcama tutarına bağlanması durumunda en az iki ürün satın alma şartı aranacak.

YAPAY ZEKÂ KULLANIMINA ETİK SINIR

Reklamlarda ürünleri olduğundan daha iyi göstermek için filtre, yapay zekâ veya özel yazılımlar kullanılıyorsa, bu durumun açık biçimde tüketiciye bildirilmesi zorunlu olacak.

Yapay zekâ ile oluşturulan insan benzeri dijital karakterlerin reklamlarda yer almasına izin verilecek ancak gerçek bir kişinin dijital kopyasının, ürünü gerçekten kullanmış gibi gösterilmesi yasaklanacak.

Bir başka deyişle, yapay zekâ ile üretilmiş bir “kopya kişi” üzerinden tüketicide yanlış algı oluşturulmasına artık müsaade edilmeyecek.

ŞANS OYUNLARI, MEDYUMLUK VE ALTERNATİF YORUM HİZMETLERİNE TAM YASAK

Yeni düzenleme ile bazı alanlara yönelik reklam yasakları da netleştiriliyor. Buna göre:

• Fal, medyumluk, astrologluk ve benzeri hizmetlerin reklamı tamamen yasaklanacak.
• Yasa dışı bahis ve şans oyunlarının reklamı hiçbir koşulda yapılamayacak.
• Takviye edici gıdaların, normal beslenmenin yerine geçiyormuş izlenimi verilmesi yasaklanacak.
• Ürünlerin hastalıkları tedavi ettiği şeklinde gerçeğe aykırı iddialarda bulunulması engellenecek.
• İlaçlar, elektronik sigara, tütün mamulleri ve alkollü içkiler için reklam yasağı sürdürülecek.

“Ganimet kutusu”, “sürpriz kutu”, “mystery box” gibi rastgele ürün içeren dijital paketlerin reklamlarında ise her bir ürünün çıkma olasılığının açık ve net şekilde belirtilmesi zorunlu olacak.

Ayrıca çocuklara yönelik hedefli reklamcılık tamamen yasaklanıyor. Diğer tüketicilere yönelik hedefli reklamların yapılabilmesi için ise kullanıcının açık onayı alınmak zorunda olacak.

E-TİCARETTE ‘PANİK TUZAĞI’ UYARISI

Kişisel Verileri Koruma Kurumu (KVKK), özellikle indirim dönemlerinde artan siber dolandırıcılıklara karşı vatandaşları uyardı. Kuruma göre bir web sitesinin sahte olup olmadığını anlamanın ilk adımı URL’nin doğru yazılıp yazılmadığını kontrol etmek. Ayrıca sitedeki yazım ve tasarım hataları da sahte sitelerin ayırt edilmesinde önemli bir ipucu.

KVKK, tüketiciyi acele ettiren pop-up’ların ve kampanya mesajlarının da dikkatle değerlendirilmesi gerektiğini belirtti. İnternette sıkça görülen “Son 2 saat”, “Hemen al, kargo bedava”, “Kalan süre 1 saat” gibi ifadeler, kullanıcıyı hızlı karar vermeye zorlayan “panik tuzağı” olarak nitelendiriliyor.