İkiz Dönüşümün İşgücü Piyasasına Etkileri başlıklı araştırmaya göre, Türkiye'de işverenler, dijital ve yeşil dönüşüm teknolojilerinin yaygınlaşmasıyla birlikte bazı mesleklerde istihdamın azalacağını öngörmektedir. Özellikle büro işçisi, abone işleri memuru, satış danışmanı ve uzmanı, beden işçisi ve muhasebe elemanı gibi mesleklerde istihdamın azalacağı belirtilmiştir.
Araştırma, 17 sektörden 14 binin üzerinde iş yeriyle yapılan görüşmelerle gerçekleştirilmiştir. İşverenlerin büyük çoğunluğu dijital ve yeşil dönüşüm uygulamalarını henüz yaygın olarak kullanmamaktadır.
İşverenlerin dijital dönüşüm uygulamalarını kullanım düzeyleri incelendiğinde, %23,3'ü mobil pos cihazı, %15,2'si e-imza ve elektronik arşiv, %12,6'sı mobil uygulamalar kullanmaktadır. Ancak %98,4'ü robotik kodlamayı hiç kullanmamaktadır. Yeşil dönüşümde ise %22,7'si su tasarrufu için önlem almakta, %19'u geri dönüşüm, %18,1'i plastik kullanımının azaltılması ve %11,8'i atık ayrıştırma uygulamaları yapmaktadır.
İşverenlerin Dönüşüme Yaklaşımı ve Karşılaşılan Zorluklar
- %65,6'sı dijital dönüşüm uygulamalarını hiç kullanmıyor.
- %71,8'i yeşil dönüşüm uygulamalarını hiç kullanmıyor.
- %85,9'u ikiz dönüşüm uygulamalarını hiç kullanmıyor.
- %84,4'ü ikiz dönüşüme ihtiyaç duymadığını belirtiyor.
- Bunu %13,1 ile bilgi birikimi eksikliği ve %11,1 ile teknik altyapı yetersizliği takip ediyor.
- Maliyet unsuru, değişime direnç ve nitelikli iş gücü eksikliği öne çıkan zorluklar arasında.
İkiz Dönüşümün Uygulama Süreleri ve Yaygınlaşması
Hem yeşil hem de dijital dönüşüm içinde olan 448 bin 788 iş yerinin %49'u bir yıldan az süredir dijitalleşme içinde olduklarını, %50,8'i ise bir yıldan az süredir yeşil dönüşüm politikalarını uyguladıklarını belirtmiştir. İkiz dönüşüm uygulamalarını kullananların %57,4'ü bir yıldan kısa süredir bu uygulamaları kullanmaktadır. Araştırmaya göre, işverenlerin yaklaşık %85'i önümüzdeki 5 yıl içinde ikiz dönüşümü uygulayacaklarını belirtmiştir.
İkiz Dönüşümün Mesleklere ve Beceri İhtiyaçlarına Etkisi
- İstihdamın azalacağı meslekler: Büro işçisi, abone işleri memuru, satış danışmanı/uzmanı, beden işçisi (taşıma, yükleme-boşaltma), muhasebe elemanı.
- Dijital dönüşümle ihtiyacın artacağı meslekler: Yazılım mühendisi, yazılım geliştiricisi, yapay zeka mühendisi, yapay zeka uzmanı, veri analisti.
- Yeşil dönüşümle istihdamın artacağı meslekler: Çevre mühendisi, geri dönüşüm işçisi, enerji uzmanı.
- Öne çıkan beceriler: Dijital okuryazarlık, ikiz dönüşüm farkındalığı, adaptasyon ve esneklik, analitik düşünme becerileri, geri dönüşüm farkındalığı.
Öneriler ve Sonuçlar
Kamu-özel sektör işbirlikleriyle seminerler, webinarlar ve dijital eğitim platformlarıyla ikiz dönüşümün önemi anlatılmalı.
Kamu kurumları ikiz dönüşüme öncülük etmeli.
Politika yapıcılar hem yükümlülükler getirmeli hem de işletmeleri desteklemeli.
Proje bazlı desteklerle ikiz dönüşüm özendirilmeli ve yaygınlaştırılmalı.
Eğitim programlarıyla mevcut iş gücünün yetenekleri geliştirilerek yeni işlere uyum sağlanmalı.
Eğitim müfredatı dijital ve yeşil dönüşüm ekseninde güncellenmeli.