Emekli ve memura zam döneminde düşük çıkan enflasyon maaşları eritirken, mal ve hizmetlere gelen zamlar çifte darbe oldu. Maaş zammını düşük rakama göre alan dar gelirli, ödemelerini ise gerçek enflasyona göre yapıyor. Gizli vergi anlamına gelen bu yöntemle alım gücü düşen sabit gelirli yine kaybeden taraf oldu.
EN DÜŞÜK EMEKLİ MAAŞI 16 BİN TL’DE KALDI
TÜİK Haziran enflasyonunu açıkladı. Kurum artışı geçen ay için yüzde 1,37, yıllıkta 35.03 hesapladı. Aynı dönemdeki veriyi İTO ise aylık 1.77, yıllık yüzde 44,38 olarak duyurdu. ENAG'ın hesaplaması aylık yüzde 3,05, yılık 68,68 olarak gerçekleşti. TÜİK'in verileriyle en düşük emekli memur maaşı 22 bin 670 ve en düşük memur maaşı 47 bin 522 lira oldu. TÜİK verileri üzerinden gerçekleştirilen ÖTV güncellemesi ile akaryakıt, sigara ve alkole yüzde 15,71 zam yapıldı.
EKONOMİ PROGRAMI YOKSULLARI EZİYOR
Zam yağmuru olarak yansıyan enflasyon verilerine ekonomistler tepki gösterdi. İris Cibre, TÜİK verilerinin İTO ve ENAG ile uyumsuzluğuna dikkat çekti. Emre Alkin ‘Eksi çıkarmadıklarına dua edelim’ dedi. İnan Mutlu ‘Program emekçilerin ve emeklilerin üstünden silindir gibi geçiyor’ derken Mahfi Eğilmez ‘Dalga geçmenin bile bir sınırı olmalı’ ifadesini kullandı. İktidar, açlık sınırının 26 bin 115 TL olduğu dönemde en düşük emekli maaşının 16 bin 881 lirada sabit tutulacağını açıkladı.
SENDİKALAR AYAKTA
DİSK, açıklanan 6 aylık enflasyon oranını ve memur, kamu işçisi ve emekli maaşlarına yapılan zammı TÜİK binası önünde protesto etti. 'Gerçeği açıkla, ekmeğimizle oynama' yazılı pankart taşıyan sendikacılar 'Enflasyonu küçük açıkladıkça soframızdan bir dilim eksiliyor' dedi. HAK-İŞ Başkanı Mahmut Arslan ise işçilerin tepki olarak gelecek haftadan itibaren iş yerlerinde yemek yemeyeceklerini ve mesai bitiminden sonra iş yerlerinden ayrılmayacaklarını belirtti.
ŞİMŞEK ENFLASYONDAN MEMNUN: MÜSTERİH OLUN DÜŞÜYOR
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, haziran ayı verileri hakkında yaptığı açıklamada ‘Dezenflasyon süreci haziranda da devam etti’ dedi. Enflasyonunun üç yılın ardından yüzde 50’nin altına gerilediğini belirten Şimşek ‘Vatandaşlarımız müsterih olsun’ dedi. Gıdadan ulaşıma birçok alanda fiyatlarda yavaşlamanın başladığını ve bunun süreceğini ifade etti.
ENFLASYON DÜŞÜK ÇIKTI VATANDAŞ ZARAR ETTİ
TÜİK’in açıkladığı Haziran ayı enflasyonu beklentilerin altında çıktı. Beklenti yüzde 1,60 civarında iken haziran enflasyonu aylıkta yüzde 1,37, yıllıkta yüzde 35,05 olarak gerçekleşti. Yüksek çıkması durumunda daha çok maaş artışı alacak olan milyonlarca vatandaş, düşük enflasyon ayarıyla hüsrana uğradı. En düşük emekli maaşı 14 bin 500 liradan 16 bin 881 liraya çıktı. Ocak 2025’te aile yardımı ödeneği dahil en düşük memur maaşı 39 bin 177 liradan 43 bin 726 liraya, en düşük memur emekli aylığı 17 bin 587 liradan 19 bin 617 liraya yükseldi. En düşük memur emeklisi maaşı bu hesaba göre 20 bin 325 lira oldu. En düşük memur emeklisi maaşı 50 bin liranın üzerine çıkarak 50 bin 534 lira oldu. Maaş artışından zarar eden dar gelirli, gıdadan enerjiye her alanda yapılan fiyat artışı nedeniyle zararını katladı. Hedef enflasyona göre 4,5 milyon memur ile 3,5 milyon memur emeklisi enflasyon altında zam alacak.
ENAG İLE FARK İKİ KAT
Bağımsız akademisyenlerin oluşturduğu Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) ise aylık enflasyonu yüzde 3,05, yıllık enflasyonu yüzde 68,68 olarak hesapladı. İstanbul Ticaret Odası (İTO) da İstanbul özelinde hesapladığı perakende fiyat endeksine dayalı haziran enflasyonunu yıllık bazda yüzde 44,38, aylık bazda yüzde 1,77 olarak açıklamıştı. ENAG ve İTO verileri arasında dikkat çeken farklar bulunuyor. ENAG’ın verileri ülke geneli bazında hesaplanırken, İTO’nun verileri yalnızca İstanbul’daki perakende harcamalara dayanıyor. Ayrıca ENAG, TÜİK verilerine alternatif olarak bağımsız akademisyenler tarafından hesaplanan farklı bir metodoloji kullanıyor.
MEMURLAR MEMNUN DEĞİL
TÜİK verilerinin yayımlanmasıyla birlikte milyonlarca memur ve memur emeklisi enflasyonun altında zamma mahkum edildi. Türkiye’de altı aylık enflasyon oranı yüzde 16,67 oldu. Memur Sen’in memurlar adına iktidar ile imzaladığı kamu sözleşmesi gereği memurlar ve memur emeklilerine enflasyon farkı ve sözleşme zammı verildi. Zam oranı yüzde 5 olurken sözleşmeden yüzde 10,07 enflasyon farkı doğdu. Enflasyon farkı dahil zam oranı ise yüzde 15,57 olarak gerçekleşti. Buna göre. 25 yıllık öğretmen ve avukat bugün emekli olsa emekli aylığı 34 bin lira olacak. Bu tutar yoksulluk ücretinin yüzde 40’ına tekabül ediyor.
EN DÜŞÜK EMEKLİ MAAŞI 16 BİN 881 TL
AK Parti Grup Başkanı Abdullah Güler’den en düşük emekli maaşı açıklaması geldi. Abdullah Güler, Haziran ayı enflasyon rakamlarıyla birlikte en düşük emekli maaşının 16 bin 881 lira olduğunu duyurdu. Güler açıklamalarında, “Bu önerge değişikliği ile Plan ve Bütçe Komisyonu’muzda inşallah bu gerçekleşmiş olacak. Önümüzdeki hafta Genel Kurul çalışmaları ile beraber bu rakam kanunlaşmış olacak. 2025 Ocak ayı itibarıyla biz 14 bin 469 TL’ye yükseltilen en düşük emekli aylığı o tarih itibarıyla 16 milyon 500 bin civarında olan emekli sayımızda 3 milyon 716 bin civarında bir emeklimizi ilgilendiriyordu. Şimdi gerçekleştireceğimiz bu artışla bu oran 2025 Temmuz ayından itibaren 4 milyon 11 bin kişiye çıkıyor. Yaklaşık 300 bin civarında emeklimizi bu sistem dahilinde yine Hazine’den karşılanacak şekilde en düşük aylığı içerisinde desteklemiş olacağız” dedi.
BELİRGİN YAVAŞLAMA BAŞLADI
Enflasyonda ilk 6 aylık sonuçların açıklanmasının ardından Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’ten, ‘düşüş devam edecek’ açıklaması geldi. Sosyal medya hesabından açıklama yapan Şimşek, enflasyonun jeopolitik gerginliklere rağmen düştüğünü vurguladı. Şimşek, “Vatandaşlarımız müsterih olsun; gıda ve dayanıklı tüketim ürünlerinden eğitime, ulaştırmadan diğer birçok sektöre kadar enflasyonda belirgin bir yavaşlama başladı ve bu eğilim devam edecek.” dedi. Haziranda aylık enflasyonun artan petrol fiyatlarına rağmen yüzde 1,37 gerçekleştiğini vurgulayan Şimşek, “Dezenflasyonun devam ettiği haziranda yıllık enflasyon yüzde 35’e geriledi. Ataletin yüksek olduğu hizmetlerde yıllık enflasyon üç yılın ardından yüzde 50’ye indi. Dezenflasyon sürecindeki kararlılığımız hem gerçekleşme verilerinde hem de beklentilerde belirginleşti. Son dönemde gerileyen emtia fiyatları, finansal piyasalarda azalan oynaklık, iyileşen enflasyon beklentileri ve destekleyici talep koşulları yılın ikinci yarısında enflasyondaki düşüşün sürmesine katkı sağlayacak” dedi.
HER KESİMDEN TEPKİ VAR
CHP Grup Başkanvekili Ali Mahir Başarır, TÜİK’in açıkladığı yıllık enflasyonuna tepki gösterdi. Başarır, “TÜİK, açlık sınırının altında yaşayan emeklinin, çalışma motivasyonu kalmamış memurun Temmuz zammı düşük kalsın diye enflasyonu yıllık yüzde 35,05’e indirdi. Oysa ENAG’a göre gerçek enflasyon yüzde 68,68! Aradaki fark; emeklinin, memurun, emekçinin cebinden, sofrasından, yaşamından çalınandır” ifadelerini kullandı. Açıklanan veriler, ekonomistler arasında da tartışma yarattı. Ekonomist İris Cibre, TÜİK’in rakamlarının İstanbul Ticaret Odası (İTO) ve Ankara verileriyle örtüşmediğine dikkat çekerek, “Hadi oradan” sözleriyle tepki gösterdi. Açlık sınırının 26 bin 115 liraya yükseldiğini belirten Cibre, TÜİK’in açıkladığı 6 aylık enflasyon oranıyla emekli maaşlarının yalnızca 16 bin 880 liraya çıkacağını ifade etti. Ekonomist İnan Mutlu ise Şimşek yönetimindeki ekonomi programının “emekçilerin ve emeklilerin üzerinden silindir gibi geçmeye devam ettiğini” söyledi. Mutlu, emeklilere yapılan zammı yeterli bulmadığını belirtti ve asgari ücrete ara zam yapılmayacak olmasını da eleştirdi. Prof. Dr. Emre Alkin çekirdek enflasyonun TÜFE’nin üzerinde çıkmasına dikkat çekerek, “Eksi çıkarmadıklarına dua edelim” dedi. DİSK ise TÜİK’in açıkladığı 6 aylık enflasyon oranını ve memur, kamu işçisi ve emekli maaşlarına yapılan zammı TÜİK binası önünde protesto etti. ‘’Gerçekleri açıkla, ekmeğimizle oynama’’ yazılı pankartın taşındığı eylemde DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu konuşma yaptı. Çerkezoğlu, ‘’ Buradan açıkça çağrımızdır. Asgari ücret komisyonu acilen toplanmalı emekli ve emekçilerin kayıpları derhal telafi edilmelidir. Kamu işçilerinin TİS süreçleri hızla tamamlanmalıdır. TÜİK’e sesleniyorum siz enflasyonu düşürme kurumu değilsiniz. Sizin göreviniz halkın yaşadığı gerçekliği doğru ve şeffaf biçimde ölçmektir. Siz her enflasyonu düşük açıkladıkça bizim hergün soframızdaki ekmek bir dilim daha küçülüyor. Gerçekleri açıkla, ekmeğimizle oynama diyoruz” dedi.
KİRA VE ULAŞTIRMA ZORLAYACAK
Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) enflasyon rakamlarını açıklamasının ardından kira zammı da netleşti. Tüketici fiyat endeksinin (TÜFE) 12 aylık ortalamasına göre belirlenen kira zam oranı, temmuz ayında yüzde 43,23 olarak belirlendi. Böylece 20 bin lira olan bir evin kirası maksimum 28 bin liraya kadar çıkabilecek. TÜİK’e göre en yüksek ağırlığa sahip üç ana harcama grubunun aylık değişimleri de gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 0,27 azalış, ulaştırmada yüzde 2,38 artış ve konutta yüzde 2,62 artış olarak gerçekleşti. İlgili ana grupların aylık değişime olan etkileri ise gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde -0,07, ulaştırmada yüzde 0,36 oldu.
ZAMLAR PEŞ PEŞE GELDİ
Enflasyon verileri sonrası memur ve emekli maaşlarına yapılacak zamla birlikte zamlar da peş peşe gelmeye başladı. Bedelli askerlik ücreti 243 bin 13 liradan 281 bin 895 liraya yükseldi. Üretici enflasyonu verilerinin açıklanmasıyla birlikte motorine, benzine ve oto gaza da otomatik özel tüketim vergisi (ÖTV) zammı geldi. Bu artış, KDV ile birlikte benzinde yaklaşık 2,26 TL, motorinde ise 2,12 TL’lik bir fiyat artışı anlamına geliyor. Benzer şekilde tütün mamullerinde 6 ayda yüzde 15,71 oranında gerçekleşen Yİ-ÜFE’ye endeksli olarak tarifelerdeki oranlar üzerinden maktu ÖTV artışları paket başına 8-10 lira arasında, alkollü içkilerde ise alkol derecesine ve miktara göre 65-125 lira ÖTV zammı uygulanacak. Ancak ÖTV artışları otomatik olarak uygulanacak olsa da, Cumhurbaşkanı kararıyla bu zamların sınırlandırılması da mümkün. Daha önce ocak ayında yapılması beklenen ÖTV artışı Cumhurbaşkanı kararıyla yüzde 6 ile sınırlandırılmıştı. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in geçtiğimiz haftalarda yaptığı açıklamada “kamunun belirlediği fiyatlarda hedef enflasyonu gözeteceğiz” ifadelerini kullanması, yeni bir müdahale olasılığını gündeme getirdi.
TEK MUTLU HAZİNE
ÖTV artışıyla Hazine’nin kasasına da yüklü miktarda para girişi olacak. Ekonomist Zülfikar Doğan sadece akaryakıt ürünlerine yapılacak ÖTV artışlarından hazineye aylık 5,5 milyar lira ilave gelir gelmesinin söz konusu olduğunu söyledi. Doğan’ın yaptığı hesaplamaya göre Türkiye’nin günlük akaryakıt tüketimi 21 milyon litre benzin, 74 milyon litre motorin olmak üzere günde ortalama 95 milyon litre akaryakıtın ÖTV’sinde yapılacak 1 liralık artış hazineye günde 95 milyon, ayda 2 milyar 850 milyar lira ek ÖTV geliri sağlayacak. ÖTV’nin 6 aylık Yİ-ÜFE artışına endeksli şekilde artırılması durumunda ise günlük akaryakıt tüketiminden kaynaklı ÖTV geliri artışı aylık 5,5 milyar liraya kadar çıkacak. Tütün mamulleri ve alkollü içkilerdeki ÖTV artışlarıyla birlikte temmuz ayından itibaren hazinenin ÖTV’den kaynaklı aylık ilave vergi geliri artışı 10-12 milyar liraya kadar yükselebilecek.
KARAR