Türkiye'de ekonomik kriz her geçen gün derinleşirken peş peşe gelen zamlar vatandaşın alım gücünü eritti. Vatandaş ev eşyası alamaz oldu. Eskiden öğrencilerin uğrak noktası olan spotçularda, kriz öylesine derinleşti ki onlar da alışverişi kesti. İstanbul’un Üsküdar, Maltepe ve Kadıköy semtlerindeki spotçuları gezdik. Spot- çular, “İstanbul’da öğrenci kalmadı, ailelerde de alım gücü kalmadı. Sadece tayinle gelen polis ve memurlara eşya satıyoruz. Onun dışında herkes elindeki eşyasını satmaya getiriyor” dedi.
‘BÖYLE DÖNEM GÖRMEDİM’
İstanbul Küçükyalı’da spotçuluk yapan Turgut Çiftçioğlu, artan kiralar ve yaşam maliyetinin şehre olan öğrenci talebini düşürdüğünü belirtti. İstanbul’a sadece parası olan öğrencilerin gelmeye başladığını aktaran Çiftçioğlu, “Bu sebeple bizden mal alan öğrenci kalmadı. Ama çok satıcı var. Ayrı yaşayan anne-kızın evlerini birleştirdiğini çok görüyorum boşa çıkan eşyalarını satmaya çalışıyorlar. Geçim sıkıntısı yaşayanlar eşyalarını satıyor” dedi. Spotçuluk yapan emekli Yaşar Yıldırım da isyanını şu sözlerle dile getirdi: “Millet ancak karnını doyurabiliyor. Ben emekliyim 21 bin TL maaşım var. Kiramı çocuklarım ödüyor. Bize gelen müşterinin durumu da bundan farklı değil.” Üsküdar’da spotçuluk yapan Ali Karahan, 5 bin TL’lik buzdolabının bile aileler için pahalı olmaya başladığını belirtti. 20 yıldır aynı yerde esnaf olduğunu söyleyen Karahan, “Hiç böyle bir dönem görmedim. Ben de arabamı satılığa çıkardım. Çünkü iş yok. Bir tek tayin dönemlerinde buraya gelen memurlar, polisler eşya alıyor bizden. Düşün devletin polisi bile gidip evine rahat rahat eşya alamıyor artık” diye konuştu.
‘Çocuğum evini düzemiyor’
Spotçularla konuşurken tek tük müşterilere de denk geliyoruz. Bu müşteriler genellikle emekliler. Kadıköy’de konuştuğumuz emekli bir çift, çocukları için mobilya aradığını belirterek şunları söyledi: “Sıfır eşya bakmadık bile çünkü paramızın yetmeyeceğini biliyoruz. Çok pahalı yani aşırı pahalı. Oğlan tek yaşıyor, eve çıktı ona bir koltuk takımı alacağız. Çocuk okudu, işe girdi ama biz alıyoruz koltuğunu. Maaşı kiraya anca yetiyor. Koltuğunu masasını biz alıyoruz. Devlet memuru emeklisiyiz ikimiz de. Çocuk 8 yıl üniversite okudu 60 bin TL maaşı, 20 bin TL kirası var. Kalan parayla ne yapabilecek ki?”
‘Yeni evimize sığmıyoruz’
Küçükyalı’da bir çift ile kentsel dönüşüm sebebiyle ev boşaltacakları için eşya satmaya geldiği spotçuda karşılaştık. Yeni taşınacakları eve sığmayacakları için eşyalarını satmak zorunda olduklarını belirten çift, “3+1 evimiz vardı, şimdi mecburen 1+1 eve geçiyoruz. Çünkü burada kiralar 30 bin TL’den başlıyor. Eşyalarımızı azaltmamız gerekiyor. Kentsel dönüşüm bitince de zaten evimiz 2+1 olacak sığmayacağız artık” dedi.
Artık tamire de gücümüz yetmiyor
Eskiden spotçuların öğrencilere satış yaptığını belirten Erol Tunca, gençlerin hayat pahalılığı sebebiyle ayrı eve çıkamadığını belirtti. Tunca, “Bu maaşlarla kiraları ödeyemiyorlar. Ailelerde de ikinci elin yenisini almak istiyor o da yok yani bulunamıyorlar. Ben tamir de yapıyorum. Tamire talep çok arttı. Gerçekten insanlar eşyalarını tamir etmek istiyor ama usta bulamıyor. Servisler çok pahalı, ustalar da servis pahalı diye fiyat artıyor. Müşterinin para harcamamak için elindeki tek imkan tamir onu da maalesef güvenilir olmayan tamirci esnafı bitiriyor” ifadelerini kullandı.
Kira ödeyemeyip eşyalarını satıyorlar
Artık öğrencilerin İstanbul’a gelmek istemediğini belirten Üsküdarlı spotçu Kemal Öztürk, “Bize artık emekliler ve aileler geliyor ama onların da alım gücü yok. Yabancılar çok gelmeye başladı. Bizim kendi gençlerimizin gittiğini görüyoruz. Bu hafta üç tane beyaz eşya aldım bu sokakta üçünde de gençler yurt dışına taşındıkları için evlerini boşaltıyorlardı. Maalesef borç harç için eşya satan da çok oluyor. Genç adam işe girince ev tutuyor ama sonra kiralar zamlanınca dayanamıyor eşyalarını satıp evini kapatıyor” diye konuştu.
Ali Can POLAT