Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından hazırlanan “Yetki Belgeli Yapı Ustaları Hakkında Yönetmelik” Resmî Gazete’de yayımlandı.
Yönetmelik, yapı ruhsatına tabi inşaat işlerinde çalışan ustaların belgelendirilmesini ve kayıt altına alınmasını zorunlu hale getiriyor.
Yeni yönetmelikle birlikte, yapı müteahhitleri ve şantiye şefleri, yetki belgesi olmayan ustaları çalıştıramayacak.
Ustalarda yetki belgesi olarak kabul edilen belgeler neler?
Yetki belgesi olarak kabul edilen belgeler ise; Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından verilen mesleki yeterlilik belgeleri, 3308 sayılı Kanun’a göre alınmış ustalık belgeleri ve MEB’e bağlı mesleki ve teknik eğitim kurumları ile üniversitelerin ilgili bölümlerinden alınan diplomalar olacak.
Yapı sahibine ve yapı ruhsatı ile yapı kullanma izin belgesi verme yetkisine sahip idareye karşı sorumlu olan fenni mesullerin ise, yapıda belgesiz usta çalıştırıldığını tespit etmeleri durumunda bu durumu 6 iş günü içinde idareye bildirmeleri zorunlu olacak.
Uygulama bu yıl sonu başlayacak.
Ustalar ŞantiyeM sistemine kaydolacak
Yapım işlerinde çalışacak yapı ustalarının e-Devlet Kapısı üzerinden ŞantiyeM sistemine kaydolması ve 5 yılda bir kaydını yenilemesi gerekiyor.
Sistemde yer alan bilgilerde bir değişiklik olması durumunda, bu değişikliklerin 15 iş günü içinde güncellenmesi şartı da bulunuyor.
Bakanlıkça gerekli görülen bilgi ve belgeler, bakanlığın belirlediği süre içinde ilgili kişi, kurum ve kuruluşlar tarafından Şantiye-M sistemine aktarılacak.
İnşaat ustalarına da sorumluluk getirildi
Şantiye şefleri, toplam yapı inşaat alanı 500 metrekareyi geçen işlerin inşaatında işveren veya alt işveren tarafından çalıştırılmaya başlanan tüm yetki belgeli yapı ustalarının işe başlama ve işi bırakma bilgilerini, bu durumun gerçekleştiği tarihten itibaren yedi iş günü içinde Şantiye-M sistemine kaydetmekle yükümlü olacak.
Yetki belgeli ustalar, proje ve şantiye şefi talimatlarına uygun çalışmak, uygun malzeme ve ekipman kullanmak zorunda olacak. Yönetmelik, bu görevlerin yerine getirilmemesi halinde ustaların imar ve iş hukukundan doğan sorumluluklarının saklı kalacağını da vurguluyor.
Yönetmelikte inşaat ustalarının sorumluluklarına ilişkin şunlar yer alıyor:
"Yetki belgeli yapı ustaları; yapım işini, ruhsat eki etüt ve projelere ve şantiye şefinin bu yöndeki talimatlarına uygun olarak gerçekleştirmekle ve inşaat ve tesisat işlerinde ilgili teknik düzenlemelere uygun malzeme ve işin niteliğine uygun makina ve ekipman kullanmakla yükümlüdür.
Bu madde kapsamında yapılan işlemler, yapı ustalarının imar ve iş hukukundan kaynaklanan sorumluluklarını ortadan kaldırmaz."
Uygulama 4,500 m2'yi geçen işlerde 31 Aralık 2027, 1,500 ila 4,500 m2 olan işlerde 31 Aralık 2028, 500 ila 1,500 m2 olan işlerde 31 Aralık 2029 tarihinden sonra yürürlüğe girecek.
************
YETKİ BELGELİ YAPI USTALARI HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı; plân, fen, sanat, sağlık, çevre şartlarına ve standartlara uygun yapı inşa edilmesine yönelik yapım faaliyet ve süreçlerinin takibini sağlamak üzere yetki belgeli yapı ustası çalıştırılmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik, yapı ruhsatına tâbi bina yapımı işlerinde çalışan yetki belgeli yapı ustalarını kapsar.
(2) Bu Yönetmelik, 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki işler ile anılan Kanunda istisna tutulan işler, 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu kapsamındaki mevzuata göre yürütülen yapım işleri ve 6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa tabi olup ortaklarından en az birinin kamu kurum ve kuruluşu niteliğinde tüzel kişi olduğu ve ortaklık sermayesine en az %20 oranında iştirak ettiği kuruluşların yaptırdıkları yapım işlerini kapsamaz.
Dayanak
MADDE 3- (1) Bu Yönetmelik, 3/5/1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununun 28 inci maddesinin sekizinci fıkrası, 42 nci ve 44 üncü maddeleri ile 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 107 nci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4- (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık: Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığını,
b) İlgili idare: Yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi verme yetkisine sahip idareleri,
c) Kanun: 3/5/1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununu,
ç) Mesleki yeterlilik belgesi: Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından onaylanarak bireyin bilgi, beceri ve yetkinliğini ifade eden ve ilgili ulusal yeterliliklerine dayalı belgeyi,
d) Müdürlük: Çevre, şehircilik ve iklim değişikliği il müdürlüğünü,
e) Şantiye-M Sistemi: Usta kayıtlarının elektronik ortamda tutulduğu, Bakanlık bünyesinde işletilen sistemi,
f) Yetki belgeli yapı ustası: İnşaat ve tesisat işlerini bağımsız olarak yürütebilme sorumluluğu alan; mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını kazanmış ve bunları yapım işlerinde iş hayatınca kabul edilebilecek standartlarda uygulayabilen; usta yetkinliğini ifade eden belgeyi haiz kişiyi,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Yetki Belgeli Yapı Ustası ve İdarenin Görevleri
Uygulanacak ilke ve kurallar
MADDE 5- (1) Yapı müteahhidi ve şantiye şefi, inşaat ve tesisat işlerinde yetki belgesi olmayan usta çalıştıramaz.
(2) Yapı sahibine ve idareye karşı sorumlu olan fenni mesuller, uzmanlık alanına uygun olarak yapıda yetki belgesi olmayan usta çalıştırılması halinde, bu durumu altı iş günü içinde ilgili idareye yazılı olarak bildirmek zorundadır.
(3) Bu Yönetmelik kapsamındaki her türlü bildirim ve tebligat, tarafların beyan ettikleri tebligata elverişli elektronik posta adreslerine yapılabilir. İlgili mevzuatında aksi belirtilmediği müddetçe ayrıca yazılı bildirim yapılması şartı aranmaz.
Yetki belgeleri
MADDE 6- (1) Bu Yönetmeliğin amaçları bakımından;
a) 21/9/2006 tarihli ve 5544 sayılı Meslekî Yeterlilik Kurumu ile İlgili Düzenlemeler Hakkında Kanunun ek 1 inci maddesine dayanılarak zorunluluk getirilen alanlardaki meslekî yeterlilik belgeleri,
b) 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununa göre alınan ustalık belgeleri ile Millî Eğitim Bakanlığına bağlı meslekî ve teknik ortaöğretim kurumlarından ve üniversitelerin meslekî ve teknik eğitim veren okul ve bölümlerinden ilgili alan ve dallardan alınan mezuniyet diplomaları,
yetki belgesi olarak kabul edilir.
Yetki belgeli yapı ustalarının kaydı ve bildirim yükümlülüğü
MADDE 7- (1) Yapım işlerinde çalışacak yetki belgeli yapı ustalarının e-Devlet kapısı üzerinden Şantiye-M sistemine kaydolması ve beş yılda bir kaydını yenilemesi zorunludur.
(2) Bakanlıkça gerekli görülen bilgi ve belgeler, Bakanlığın belirlediği süre içinde ilgili kişi, kurum ve kuruluşlar tarafından Şantiye-M sistemine aktarılır.
(3) Şantiye-M sistemi kayıtlarında yer alan bilgi ve belgelerde değişiklik olması halinde, yeni bilgiler meydana gelen değişikliği takip eden on beş iş günü içinde Şantiye-M sistemine kaydedilir.
(4) Yetki belgeli yapı ustası kaydı;
a) Kayıt şartlarından herhangi birini kaybeden yetki belgeli yapı ustasının, bu durumun gerçekleştiği tarihten itibaren on iş günü içinde Şantiye-M sistemi üzerinden yapacağı başvuru üzerine,
b) Kayıt şartlarından herhangi birine sahip olunmadığının veya bu şartlardan herhangi birinin kaybedildiğinin tespit edilmesi halinde,
c) Süresi içinde yenileme başvurusunda bulunulmaması nedeniyle Şantiye-M sistemi üzerinden yapılan uyarı tarihinden itibaren on iş günü içinde yenileme başvurusu yapılmaması halinde,
iptal edilir.
(5) 6 ncı maddede belirtilen belgelerin Şantiye-M sistemine elektronik ortamda temin edilmesi ilgili kurum ve kuruluşların sorumluluğundadır.
Yetki belgeli yapı ustalarının takibi
MADDE 8- (1) Şantiye şefleri, toplam yapı inşaat alanı 500 metrekareyi geçen işlerin inşaatında işveren veya alt işveren tarafından çalıştırılmaya başlanan tüm yetki belgeli yapı ustalarının işe başlama ve işi bırakma bilgilerini, bu durumun gerçekleştiği tarihten itibaren yedi iş günü içinde Şantiye-M sistemine kaydetmekle yükümlüdür.
Yetki belgeli yapı ustalarının görevleri
MADDE 9- (1) Yetki belgeli yapı ustaları;
a) Yapım işini, ruhsat eki etüt ve projelere ve şantiye şefinin bu yöndeki talimatlarına uygun olarak gerçekleştirmekle,
b) İnşaat ve tesisat işlerinde ilgili teknik düzenlemelere uygun malzeme ve işin niteliğine uygun makina ve ekipman kullanmakla,
yükümlüdür.
(2) Bu madde kapsamında yapılan işlemler, yapı ustalarının imar ve iş hukukundan kaynaklanan sorumluluklarını ortadan kaldırmaz.
Kayıtların paylaşımı
MADDE 10- (1) Bakanlık, Şantiye-M sisteminde tutulan bilgileri müteahhit, şantiye şefi, yapı ustası ve diğer ilgili kişi ve kuruluşların kullanımına açabilir.
(2) Bakanlık, internet ve her türlü elektronik ortam ile benzeri elektronik iletişim araçları üzerinden Şantiye-M sistemi kayıtları ile ilgili bilgi alışverişinin yapılmasına ilişkin koşulları belirleyebilir.
(3) Şantiye-M sistemine kayıtlı yapı ustalarının güncel listesi rızaları alınmak kaydıyla Bakanlığın internet sayfasında erişime açık tutulur.
(4) Şantiye-M sistemi kayıtlarından alınan bilgilerin iş ve işlemlerde kullanılmasının hukuki sonuçları, bilgiyi alan kişi ve kuruluşların sorumluluğundadır.
(5) Şantiye-M sisteminin işletilmesinde ve sistem üzerinden kişisel verilerin aktarılmasında 24/3/2016 tarihli ve 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ve ilgili mevzuat kapsamında kişisel verilerin korunmasına yönelik her türlü teknik ve idari tedbir alınır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Geçiş hükümleri
GEÇİCİ MADDE 1- (1) 8 inci madde, toplam yapı inşaat alanı;
a) 4.500 metrekareyi geçen işlerde, 31/12/2027 tarihine kadar,
b) 1.500 ila 4.500 metrekare olan işlerde, 31/12/2028 tarihine kadar,
c) 500 ila 1.500 metrekare olan işlerde, 31/12/2029 tarihine kadar,
uygulanmaz.
Yürürlük
MADDE 11- (1) Bu Yönetmelik 31/12/2025 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 12- (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı yürütür.