Operasyonlarla gündeme gelen yasadışı bahis, karanlık tablonun bir bölümünü oluşturuyor. Tablonun diğer bölümünde ise hayat pahalılığı altında borçla ayakta kalmaya çalışan geniş kesimlerin bahis ve şans oyunlarına daha fazla yönelmesi bulunuyor. Kredi kartı ve tüketici kredisiyle borç yükü artan vatandaş için şans oyunları küçük de olsa bir umut kapısı olurken diğer yandan Hazine için giderek büyüyen bir gelir alanı haline geldi.
ORANLAR BİR ARTTI BİR İNDİ
2023 seçimleri sonrası şans oyunlarından alınan vergilerde yapılan sert artışlar ve ardından gelen indirimlere karşın tahsilat yükselmeyi sürdürdü. Bütçe verilerine göre 2025 yılında ayda ortalama 4,6 milyar liralık Şans Oyunları Vergisi toplandı.
2023 genel seçimlerinin ardından Şimşek’in göreve gelmesiyle vergilerde yapılan düzenlemeler içerisinde şans oyunlarından alınan vergiler de yer aldı. Şans oyunları vergisi (ŞOV), spor müsabakalarına dayalı müşterek bahislerde yüzde 5'ten yüzde 10'a, at yarışlarında yüzde 7'den yüzde 14'e ve diğer şans oyunlarında yüzde 10'dan yüzde 20'ye çıkarıldı. Vergi oranındaki bu artışın da etkisiyle 2023 yılında toplam 28,4 milyar TL’lik şans oyunları vergisi toplandı. Toplanan ŞOV geliri bir önceki yıl toplananın yüzde 179 üzerine çıktı.
2023 yılının sonunda ise vergi oranlarında indirime gidildi. 28 Aralık 2023 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan kararla spor müsabakalarına dayalı müşterek bahislerde vergi oranı yüzde 10’dan yüzde 5’e, at yarışlarında yüzde 14’ten yüzde 7’ye ve diğer şans oyunlarında da yüzde 20’den yüzde 10’a indirildi. Vergi oranlarındaki bu indirimlerin 2024 yılında devletin şans oyunları üzerinden elde ettiği gelirde önemli bir kayıp yaratması beklendi. Ancak toplam vergi gelirlerindeki artış, şans oyunlarına yönelik ilgideki çarpıcı yükselişi gözler önüne serdi. 2024 yılında bir önceki yıla göre yüzde 29 oranında artışla 36,7 milyar liralık ŞOV geliri toplandı.
Bu yılın Ocak-Kasım döneminde ise 50,2 milyar TL’lik ŞOV geliri kaydedilerek geçen yılın tamamında toplanan vergi tutarı, yıl bitmeden aşıldı.
OYUNLAR ÇEŞİTLENDİ, GELİR KATLANDI
Milli Piyango İdaresi’nin (MPİ) yürüttüğü şans oyunlarının 2020 itibarıyla Demirören-Sisal ortaklığındaki Sisal Şans Şirketi'ne devredilmesiyle yeni bir döneme girildi. Milli Piyango’nun özelleştirilmesinin ardından oyun çeşitliliği ve erişilebilirliğin kolaylaşması ile ilgi daha da arttı. Geçmişte haftada bir yapılan çekilişlerin yerini internet üzerinden oyun oynanabilen bir milli piyango sitesi aldı.
MPİ’nin özelleştirildiği 2020’de ŞOV için bütçe tahmini 1 milyar 876 milyon lira olarak hesaplanıyordu. Hazine tarafından 2020 yılının ilk yedi ayında 1 milyar 571 milyon ŞOV geliri elde edildi. Özelleştirilmenin yapıldığı Ağustos ayından itibaren ŞOV gelirlerinde ciddi bir artış meydana geldi ve Ağustos 2020’den yılsonuna kadar geçen 4 ayda 1 milyar 892 milyon lira ŞOV toplandı. Böylece ŞOV geliri 2020 sonunda toplamda 3 milyar 463 milyon lirayı buldu. 2020'de pandeminin de etkisiyle verginin toplanmaya başladığı dönem itibarıyla en yüksek gelir seviyesine ulaşıldı.
Yasal kanallardan büyüyen bahis ekonomisiyle Hazine’nin kasasına giren ŞOV geliri 2020 yılına göre 14 kat arttı.
YILLARA GÖRE ŞOV GELİRİ (BİN TL)
• 2006: 368.769
• 2007: 326.500
• 2008: 376.164
• 2009: 395.833
• 2010: 434.109
• 2011: 528.064
• 2012: 615.504
• 2013: 692.341
• 2014: 768.167
• 2015: 842.177
• 2016: 899.970
• 2017: 992.881
• 2018: 1.155.080
• 2019: 1.681.137
• 2020: 3.463.727
• 2021: 6.091.657
• 2022: 10.300.259
• 2023: 28.401.641
• 2024: 36.685.315
• 2025 (Ocak-Kasım): 50 milyar 157 milyon 443 bin
Havva Gümüşkaya / Birgün