Yeni asgari ücretin belirlenmesine sayılı günler kala yabancı bankalar başta olmak üzere birçok kesimden ardı ardına tahminler gelmeye başladı. Ancak 2026 için beklenti ve tahminler, işçi tarafının Aralık 2024’teki talebinin bile yanına yaklaşamıyor. İşçinin talebini karşılamayan, açlık sınırının altında kalan beklenti ve tahminler havada uçuşuyor.
BİRÇOK KALEMİ ETKİLİYOR
Yaklaşık 8 milyon asgari ücretli işçi yeni asgari ücretin belirlenmesini bekliyor. Görünürde sadece işçilerin ücretleri olsa da aslında asgari ücret, sadece işçilerin ücretlerini değil başka birçok kalemi daha etkiliyor. Yeni asgari ücret rakamıyla birlikte, işsizlik maaşı, kısa çalışma ödeneği, yurtdışı hizmetleri borçlandırma, kıdem tazminatı, GSS primleri, askerlik ve doğum borçlanması, isteğe bağlı sigorta primleri, bazı idari para cezaları, bazı aylıklar, muhtar maaşı, staj ücretleri ve asgari ücretlinin rapor ücretinin de aralarında bulunduğu birçok kalem değişiyor. Sosyal yardımlar yapılırken de haneye giren gelirin brüt asgari ücretin üçte birinden az olup olmadığına bakılıyor. Asgari ücretin şu anda nüfusun yüzde 45’ini ilgilendirdiğine işaret ediliyor.
KOMİSYON TOPLANIYOR
Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun 2026 yılında geçerli olacak asgari ücreti belirlemek üzere gelecek hafta ilk toplantısını yapması bekleniyor. Komisyonda işçi tarafını temsil eden Türk-İş, komisyonun yapısında herhangi bir değişiklik olmaması halinde toplantılara katılmayacaklarını açıklamıştı. Hafta ortası geçilmesine karşın hükümet komisyonun yapısını düzenleyen yönetmelikte hâlâ bir değişiklik yapmadı. İşçi tarafı yönetmeliğin değişmesini bekliyor. Türk-İş Başkanı Ergün Atalay önceki gün yaptığı açıklamada, değişiklik olmazsa komisyona katılmayacaklarını bir kez daha dile getirdi. Atalay ayrıca asgari ücretin etkilediği diğer kalemlerden ayrı tutulması gerektiğine de işaret etti. Atalay, “Bunları aynı torbanın içine koyuyorlar, bu işin içinden çıkamıyorsun” dedi.
YÜZDE 20 KÖPÜRTÜLÜYOR
Asgari ücret ile ilgili tahminler de dikkat çekiyor. Yabancı bankalar birer birer beklentilerini açıklıyor. JP Morgan’ın ardından HSBC de beklentisini yüzde 20 olarak açıkladı. Geçen yılki görüşmeler sırasında asgari ücrete yapılan yüzde 30’luk zam oranını doğru tahmin eden JP Morgan’ın bu yılki beklentisi de yüzde 20’ydi. Yüzde 20 artış ise şu anda 22 bin 104 lira olan net asgari ücretin 4 bin 420,8 liralık artışla 26 bin 525 liraya çıkması anlamına geliyor.
ARALIK 2024’ÜN ALTINDA!
Bu rakam işçi tarafının bu yılın asgari ücretinin görüşüldüğü Aralık 2024’teki talebinin bile çok altında. Komisyonda işçi tarafını temsil eden Türk-İş Aralık 2024’teki görüşmeler sırasında asgari ücretin net 29 bin 583 lira olmasını talep etmişti. Gelecek yıl için tahmin ve beklentiler, işçinin geçen yılın aralık ayındaki talebinin bile epeyce altında kalıyor.
‘ŞU ANDA’ OLMASI GEREKEN!
Türk-İş’in ekim ayı araştırmasına göre açlık sınırı 28 bin 412 liraydı. Yeni asgari ücret beklentileri daha şimdiden açlık sınırının da altında kalıyor. Türk-İş araştırmasında “bekar bir çalışanın aylık yaşama maliyetini” de hesaplıyor. Bu olması gereken asgari ücret anlamına da geliyor. Ekim itibariyle bekar bir çalışanın aylık yaşama maliyeti 36 bin 984 lira. İşçi tarafına göre şu anda olması gereken asgari ücret bu.
MALİYE’NİN TAVRI
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın enflasyon hedefleri gerekçesiyle asgari ücrette işçinin beklentilerini karşılayan bir artışa sıcak bakmadığı biliniyor. Kulislerde, gelecek yıl seçim yılı da olmadığı için asgari ücretteki artışın düşük olacağı beklentisi var.
Mustafa ÇAKIR