Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, ağustos ayına ilişkin tarımsal ürün ve girdi fiyatlarını mercek altına alan kapsamlı bir rapor yayımladı. Rapor, market raflarındaki genel fiyat artışını, üretici ile tüketici fiyatları arasındaki derin uçurumu ve çiftçinin artan girdi maliyetlerini bir kez daha gözler önüne serdi. Rapora göre, havuçtaki üretici-market fiyat farkı yüzde 335'i aşarak zirveye yerleşti.
TZOB'un verilerine göre, ağustos ayında market raflarındaki 37 temel tarım ürününden 30'unun fiyatı bir önceki aya göre artış gösterdi. Sadece 6 üründe fiyat düşüşü yaşanırken, 1 ürünün fiyatı ise değişmedi. Tüketicinin en çok hissettiği fiyat artışı, yüzde 56 ile yeşil fasulyede kaydedildi. Buna karşılık, markette fiyatı en çok düşen ürün ise yüzde 9 ile kuru soğan oldu. Bu veriler, tüketicinin gıda sepetinin ağustos ayında önemli ölçüde ağırlaştığını ortaya koydu.
Üretici fiyatları incelendiğinde ise daha dalgalı bir tablo ortaya çıktı. İncelenen 29 üründen 19'unda fiyat artışı yaşanırken, sezon sonuna bağlı arz daralması yaşayan yeşil fasulye, üreticide yüzde 152,9'luk rekor bir fiyat artışıyla dikkat çekti. Üretici fiyatı en çok düşen ürün ise yüzde 44,6'lık bir gerileme ile limon oldu.
Raporun en çarpıcı bölümünü, üretici ile market arasındaki fiyat farkının ne denli açıldığını gösteren veriler oluşturdu. Ağustos ayında bu farkın en fazla olduğu ürün havuç oldu. Tarlada üreticinin eline kilogram başına 11 lira geçen havuç, market reyonlarında ortalama 47,88 liradan satıldı. Bu durum, arada yüzde 335,3'lük devasa bir fark olduğunu gösterdi.
Fiyat farkında havucu takip eden diğer ürünler ise sırasıyla; yüzde 299,9 ile kabak, yüzde 293,7 ile limon, yüzde 270,5 ile patlıcan ve yüzde 222,8 ile sivri biber oldu. Bu rakamlar, ürünün tarladan sofraya gelene kadarki süreçte fiyatının ne kadar katlandığını net bir şekilde ortaya koydu.
TZOB Başkanı Şemsi Bayraktar, üreticinin artan maliyetlerine de dikkat çekti. Özellikle son bir yıllık dönemde girdi fiyatlarındaki sert yükselişler, çiftçinin üretim yapma gücünü zorluyor. Rapora göre son bir yılda üre gübresinin fiyatı yüzde 85,3, DAP gübresinin fiyatı yüzde 56,9 arttı. Hayvancılıkta ise süt yemi yüzde 31,8, besi yemi yüzde 34,5 oranında yükseldi. Üretimin en temel girdilerinden olan mazot fiyatı aylık bazda yüzde 2,7 gibi cüzi bir oranda gerilese de, yıllık artışın yüzde 21,8'i bulduğu vurgulandı.
TZOB Başkanı Bayraktar, piyasadaki bu fiyat dalgalanmalarının temel nedenlerini de açıkladı. Bayraktar'a göre soğan, patates ve maydanoz gibi ürünlerde yaşanan fiyat düşüşleri, üretim fazlası ve arz-talep dengesizliklerinden kaynaklandı. Öte yandan, yeşil fasulye, salatalık, patlıcan ve kabak gibi ürünlerdeki yüksek fiyat artışlarının arkasında ise sezon sonuna gelinmesiyle birlikte tarladaki arzın azalması yatıyor.