Asgari ücret, emeğin istismarının önlenmesi, ücretin korunması, haksız rekabetin önlenmesi, gelir dağılımında adaletin sağlanması ve yoksulluğun azaltılması amacıyla uygulanan Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından, “Yeterli yaşam koşullarını sağlayacak bir ücret” olarak tanımlanır. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinde de “Her çalışanın insan haysiyetine uygun olarak kendisi ve ailesinin ihtiyaçlarını karşılayacak bir geliri elde etmesi” olarak görülmektedir.

Asgari ücret ve açlık sınırı tartışmaları

Türkiye’de son yıllarda, enflasyondaki yükselişle asgari ücrete yapılan yüksek oranlı artışlar sonrası diğer ücretlerin de asgari ücrete yakınlaşmasıyla tartışmalar arttı.

Özellikle yıl sonlarında en çok merak edilen ve konuşulan konular arasında giren asgari ücretin, “yeterli yaşam koşullarını” sağlaması için açlık sınırının üzerinde kalması gerektiği de en çok konuşulan başlıklardan biri oluyor.

Türk-İş’in Aralık 1987’den bu yana hesapladığı açlık ve yoksulluk sınırı verileri, bu alanda Türkiye’de en çok başvurulan kaynaklar olurken, 2005’ten bu yana asgari ücret ilişkisinin nasıl değiştiği de yakından izleniyor.

20 yılda ne kadar arttı?

2005 yılında 488,70 TL (o dönem için olan asgari ücret 2025 yılında 22 bin 104 TL olarak belirlenirken, yüzde 4.423 oranında artış gösteriyor.

Türk-İş’in Ankara’daki marketlerden aldığı verilerle hesapladığı açlık sınırı ise aynı dönemler de 520 TL ve 29.827,78 TL olarak hesaplanırken, yüzde 5.636 oranında artıyor. 4 kişilik bir ailenin temel beslenme giderleri olan açlık sınırına; barınma, giyim, ulaştırma için yapılması gereken temel harcamalar da eklenerek bulunan yoksulluk sınırı ise 2005’ten 2025’e 1.693,81 TL’den 97.158,89 TL’ye çıkıyor.

Açlık sınırı asgari ücretin altına iner mi?

2025 yılında sadece ilk ay başa baş gelen asgari ücretle açlık sınırı verilerinde, ikinci ayda fark açılmaya başlamıştı. 2025’te yıl ortasında da güncellenmeyen asgari ücret Kasım 2025 itibarıyla 1,35 asgari ücrete karşılık geliyor.

2018 yılı sonlarına dek açlık sınırında ortalama 1,1 seviyelerinde dengenin korunduğu dikkat çekerken, yıl ortası güncellemelerinde bazı aylarda açlık sınırının üzerine çıkan asgari ücret 2021 yılının ilk 5 ayında üstünlüğünü korumayı başarıyor. Ancak yıl sonunda enflasyondaki yükselişin hızlanmasıyla 2021 ve 2022 yıllarında açlık sınırı neredeyse 1,5 asgari ücrete yaklaşıyor.

Yoksulluk sınırı kaç asgari ücret ediyor?

Benzer görünüm yoksulluk sınırında da yaşanıyor. Yoksulluk sınırı, 2005-2021 yılları aylık ortalamalarında 3,5 asgari ücret ediyor. 2021-2025 ortalaması ise 3,84 asgari ücrete çıkıyor.

Asgari ücret karşısında yoksulluk sınırının en yüksek olduğu dönemler 2021 Aralık (4,63), 2022 Haziran (4,89) olurken, 2025 Kasım itibarıyla da yoksulluk sınırı 4,40 asgari ücret ediyor.

Asgari ücret açlık sınırını aşmak için ne kadar artmalı?

20 yıllık aralık ayı ortalamalarında aylık artış yüzde 2,81 olduğundan açlık sınırı 2025 Aralık'ta bu orandaki artışla 30.665,94 TL'ye çıkıyor. Asgari ücretin bu sınırı en azından yılın ilk ayında aşması için yüzde 38,73 oranında zam alması gerekiyor.

Özder Şeyda UYANIK / Ekonomim