Türkiye ekonomisinde enflasyon hedeflerindeki tutarsızlık tartışmaları büyüyor. Eylül ayında TÜİK’in açıkladığı yüzde 3,23’lük oran, İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) yüzde 3,19’luk verisini de aşarak aylık bazda yeni bir artışa işaret etti. Bu tablo, milyonlarca memur, emekli ve asgari ücretlinin 2026 maaş zamlarına temel oluşturacak enflasyon farkı tartışmalarını da alevlendirdi.
HEDEFLER BİRBİRİNİ TUTMUYOR, KAFALAR KARIŞTI
2025 yıl sonu enflasyonu üzerinden belirlenecek maaş zamları öncesinde, açıklanan farklı enflasyon tahminleri kamuoyunda kafa karışıklığına neden oldu. Şu ana kadar gerek Orta Vadeli Programlarda (OVP) gerekse Merkez Bankası (MB) Enflasyon Raporlarında 11 farklı 2025 enflasyon hedefi açıklanmış durumda. Kasım ayında iki yeni hedef daha eklenmesiyle bu sayının 13’e çıkması bekleniyor.
Ekonomistlere göre bu tablo, maaş zamlarının “tahterevalli gibi” dengesiz şekilde belirleneceğine işaret ediyor. Eski Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarı Prof. Nevzat Saygılıoğlu, ekonomi yönetiminin 2025 hedeflerindeki çelişkiyi “tahterevalli” olarak tanımladı.
“2025 HEDEFLERİNDE TAM BİR KAOS VAR”
Saygılıoğlu’nun derlediği verilere göre, hükümetin ve Merkez Bankası’nın açıkladığı 2025 yılı enflasyon hedefleri şu şekilde sıralanıyor:
2023-2025 OVP: %9,9
2024-2026 OVP: %15,2
2025-2027 OVP: %17,5
2026-2028 OVP: %28,5
MB Enflasyon Raporu 2024-I: %36
MB Enflasyon Raporu 2024-II: %38
MB Enflasyon Raporu 2024-III: %38
MB Enflasyon Raporu 2024-IV: %21
MB Enflasyon Raporu 2025-I: %24
MB Enflasyon Raporu 2025-II: %24
MB Enflasyon Raporu 2025-III: %25-29 aralığı (orta nokta %27)
Böylece yıl bitmeden açıklanacak iki yeni hedefle toplam 13 farklı 2025 yılı enflasyon oranı ortaya çıkacak.
“YA TUTARSA” EKONOMİ ANLAYIŞI
Saygılıoğlu, resmi belgelerde yer alan bu hedeflerin “ya tutarsa” anlayışıyla belirlendiğini vurguluyor. Hedeflerin ve raporların birbirini tutmadığını belirten ekonomist, “Hesapların, hedeflerin, ilan edilen oranların tutarsız ve çelişkili olduğu görülüyor.” tespitinde bulundu.
Geçen yıl Merkez Bankası’nın Kasım 2024’te yayımladığı 2024-IV Enflasyon Raporu’nda yıl sonu için %21’lik hedef konulmasına rağmen, Aralık 2024’te gerçekleşen oran %44,38 oldu. Hedef ile gerçekleşme arasındaki fark 23 puanı buldu. Buna rağmen, 2025 başında asgari ücrete yalnızca %30 zam yapılmıştı.
ENFLASYON FARKI 13,5’E ÇIKABİLİR
Temmuz-Eylül dönemi için kesinleşen %7,5’lik enflasyon farkına ek olarak, son üç ayda (Ekim, Kasım, Aralık) aylık %2 civarında artış yaşanması halinde, 2026 Ocak zam oranına yansıyacak fark %13,5’e ulaşacak.
Buna karşılık Orta Vadeli Program’da 2025 yıl sonu hedefi %28,5 olarak açıklanırken, Merkez Bankası hedefi %25–29 aralığında değişiyor. Ancak mevcut veriler, TÜİK’e göre yıllık enflasyonun %33,29, İTO’ya göre %40,75, ENAG’a göre ise %63,23 düzeyinde olduğunu gösteriyor.
ÜCRETLİLERİN MAAŞI ENFLASYONA KARŞI ERİYOR
DİSK-AR’ın hesaplamalarına göre, 22 bin liralık asgari ücret 9 ayda yaklaşık 6 bin lira eridi ve alım gücü 16 bin liraya geriledi. Asgari ücretliler, memurlar ve emekliler dahil milyonlarca ücretli için maaşlardaki toplam gelir kaybı 3 ila 3,5 trilyon lira düzeyine çıktı.
Gelirini enflasyona göre ayarlama imkânı bulunmayan kesimler, hükümetin belirlediği düşük oranlı zamlarla yetinmek zorunda kalırken, milli gelirden alınan pay her yıl azalıyor.
2025’TE HEDEFLERİN SAYISI 13’E, BELİRSİZLİKLERİN BOYUTU DAHA DA ARTACAK
Kasım ayında açıklanacak yeni Merkez Bankası raporuyla birlikte 2025 yılına ilişkin enflasyon hedef sayısının 13’e çıkması, ekonomik hesaplarda belirsizliği daha da büyütecek.