Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanı Prof. Dr. Erol Özvar, YÖK'te düzenlenen "2030'a Doğru Türk Yükseköğretiminin Yol Haritası Lansman Toplantısı"na katıldı.

Burada konuşan Özvar, İsrail tarafından Gazze'de pek çok insanın katledilmesine neden olan bir soykırım hareketinin ortaya çıktığını, okullar, hastaneler, kamu binaları dahil olmak üzere Gazze'nin tüm altyapısının yok edildiğini, milyonlarca insanın yiyecek ve içecek başta olmak üzere en temel ihtiyaçlardan mahrum şekilde ablukaya alındığını belirtti.

Başta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan olmak üzere Türkiye Cumhuriyeti'nin bütün yetkililerinin her platformda Filistin ve Filistinlilerin haklı davalarına en güçlü desteği verdiğini ve İsrail'in uyguladığı vahşete karşı uluslararası toplumu harekete geçmeye davet ettiğini aktaran Prof. Dr. Özvar, bunun son örneğinin Birleşmiş Milletler Genel Kurulu toplantıları sırasında net biçimde görüldüğünü kaydetti.

Filistin halkının maruz kaldığı büyük sıkıntıların ortadan kalkması için hep birlikte gayret gösterilmesi gerektiğinin altını çizen Prof. Dr. Özvar, "Bu konuda başta üniversite öğrencilerimiz olmak üzere toplumda güçlü bir bilinç oluşmasına katkı sunmalıyız. Nitekim bu anlayışla Yükseköğretim Kurulu olarak üniversitelerimizin akademik yılı açılış törenlerinde ve ilk derslerinde Gazze ve Filistin konusunun işlenmesi yönünde bir istekte bulunduk. Bütün rektörlerimizin meseleye hassasiyetle yaklaştığını, Gazze davasına güçlü şekilde sahip çıktığını memnuniyetle müşahede ediyoruz." dedi.

Türkiye olarak Filistinli öğrenci ve akademisyenlere kapılarını açmaya devam edeceklerini belirten Özvar, dünyanın herhangi bir yerinde Filistinlilerin haklı davasına destek verdiği için kurumlarında sorun yaşayan her milletten öğrenci ve akademisyenlere de sahip çıkılacağını bildirdi.

"Üniversitelerimiz, gereken alanlarda hızla iyileştirme yapma imkanına kavuşacaktır"

YÖK Başkanı Özvar, Kurul olarak geçen yıl başlatılan ve bu yılın şubat ayında tamamlanan "2030'a Doğru Türk Yükseköğretim Vizyonu Bölgesel Toplantıları"nın büyük bir katılım ve başarıyla tamamlandığını, Ankara, Diyarbakır, Niğde ve İzmir ile iki kez İstanbul'da olmak üzere toplam 6 toplantıda yükseköğretim sisteminin mevcut durumunu ele aldıklarını bildirdi.

Toplantılarda yükseköğretim sisteminin kalite, erişilebilirlik, üretkenlik, mükemmellik, uluslararasılaşma, dijital dönüşüm ve istihdam odaklılık gibi öncelikler etrafında yeniden şekillendirilmesi yönündeki düşüncelerin somutlaştırılması için bir eylem planına dönüşmesi yönünde karar aldıklarını belirten Prof. Dr. Erol Özvar, bunu bir genelge haline getirerek bütün üniversitelerle paylaştıklarını söyledi.

Genelgenin, "Kalite Odaklı Süreç Yönetimi ve Liderlik", "Dijital Dönüşüm ve Veriye Dayalı Yönetim", "Ulusal ve Uluslararası İtibar ve Görünürlük" ve "Girişimci ve Yenilikçi Üniversite" olmak üzere 4 ana başlıkta toplandığını anlatan Özvar, şöyle konuştu:

"Üniversitelerimizin kuluçka merkezleri, teknoloji transfer ofisleri ve araştırma laboratuvarları bu dönüşümün uygulama sahaları olacaktır. Üniversitelerimiz yalnızca bilgi üreten değil, bilgiyi ekonomik, toplumsal ve kültürel değere dönüştüren kurumlar haline gelecektir. Bu eylem planları yalnızca genel hedefleri işaret etmekle kalmamakta, her bir stratejik başlığı ölçülebilir göstergeler, somut takvimler ve uygulanabilir adımlarla desteklenmektedir. Böylelikle üniversitelerimize yalnızca ne yapılması gerektiğini değil, aynı zamanda nasıl, hangi süre içerisinde ve hangi araçlarla yapılacağını da ortaya koyan net bir yol haritası sunmaktadır.

Bu yaklaşım sayesinde yükseköğretim sistemimizde ilk kez tüm kurumların ortak vizyon doğrultusunda ilerlemesi için şeffaf, izlenebilir ve hesap verilebilir bir mekanizma inşa edilmiştir. Üniversitelerimiz bu planların sunduğu göstergeler aracılığıyla kendi performanslarını düzenli olarak değerlendirme, güçlü yönlerini pekiştirme ve geliştirmesi gereken alanlarda hızla iyileştirme yapma imkanına kavuşacaktır."

"Üniversitelerimiz, yenilikçi çözümler üreten merkezler olacak"

Mükemmele ulaşmanın ancak sürekli iyileştirmelerle mümkün olacağını bildiren Özvar, akademisyenlerden idari personele, öğrencilerden mezunlara, tüm paydaşların sürece katılımının bu dönüşümün gerçek anlamda hayata geçmesine katkı sağlayacağını vurguladı.

Prof. Dr. Özvar, "Her bir üniversitenin bu vizyon belgesini kararlılıkla sahiplenmesi, uygulama sürecini bütüncül bir yaklaşımla yönetmesi ve paydaşlarıyla hareket etmesi Türk yükseköğretimini 2030 yılında küresel ölçekte örnek gösterilen bir sistem haline getirecektir. Bu vizyon hayata geçirildiğinde üniversitelerimiz yalnızca bilgi üreten kurumlar olmanın ötesine geçerek bilgiyi topluma, sanayiye, teknolojiye ve ekonomiye dönüştüren, yenilikçi çözümler üreten ve bölgesel kalkınmanın lokomotifi haline gelen merkezler olacaktır." değerlendirmesinde bulundu.

Üniversitelerde öğrencilerin sadece diploma sahibi bireyler değil, dijital yetkinliklerle donanmış, yeşil dönüşüm becerilerine hakim, girişimcilik ruhunu taşıyan, ulusal ve küresel sorunlara çözüm üretebilecek donanımlı gençler olarak yetişeceğini aktaran Özvar, akademisyenlerin ise bilimin evrensel gelişimine yön veren, uluslararası bilim camiasında söz sahibi olan, önemli projeler geliştiren ve küresel ölçekte itibar sahibi bilim insanları olacağını söyledi.

"Anlayışımız Türkiye Yüzyılı'nın bilim ve teknoloji alanındaki tam bir karşılığıdır"

Prof. Dr. Erol Özvar, Türk yükseköğretiminin tarihi bir dönüm noktasında olduğunu söyledi.

Bilginin, inovasyonun ve bilim diplomasisinin küresel rekabetin en belirleyici unsurları haline geldiği günlerde YÖK olarak vizyoner adımlar atmak ve yükseköğretimi geleceğin ihtiyaçlarına göre yeniden konumlandırmak mecburiyetinde olduklarını belirten Özvar, bu hedeflerin ancak güçlü bir işbirliği ve ortak bir vizyon ile başarılabileceğini aktardı.

Bu bakımdan 2030 vizyonunun yalnızca Yükseköğretim Kurulunun değil, bütün üniversitelerin ortak vizyonu olması gerektiğini vurgulayan Özvar, "Bu ortak anlayışımız Türkiye Yüzyılı'nın bilim ve teknoloji alanındaki tam bir karşılığıdır. Sizlerin katkısı, kararlılığı ve sahiplenmesiyle bu vizyonu hayata geçirdiğimizde Türk yükseköğretimi küresel ölçekte örnek gösterilen bir sistem haline gelecektir, buna olan inancım tamdır. Bugün Yükseköğretim Kurulunun temposu, dinamizmi, hareketi buna işaret etmektedir." diye konuştu.

7 ilde iş yerinde uygulamalı eğitim modeli başlatılacak

YÖK Başkanı Prof. Dr. Özvar, ilerleyen dönemde yükseköğretimin en önemli gündem başlıklarından birinin, ön lisansı ve lisans düzeylerini kapsayacak şekilde iş yerinde uygulamalı eğitim modelinin yaygınlaştırılması olacağını söyledi.

Bugüne kadar amacına hizmet etmeyen staj uygulamalarını iş yeri temelli mesleki eğitime dönüştürmenin ilk öncelikleri olacağını belirten Prof. Dr. Özvar, şunları kaydetti:

"Öğrencilerimizin yalnızca sınıfta değil, doğrudan iş hayatının içinde deneyim kazanmalarını sağlayacak bu model onların daha donanımlı, üretken ve istihdam odaklı bireyler haline getirecektir. Bugün itibarıyla stajlar 20 günü, 30 günü aşmayan, gerek öğrenci gerekse firmalar tarafından cazip görülmeyen bir sürece işaret etmektedir. Dolayısıyla bunu dönüştürmek, bunu değiştirmek hepimizin üzerinde temel bir vazifedir. Bu dönemde üzerinde duracağım konulardan bir tanesi bu olacaktır, hiç şüpheniz olmasın.

Bu kapsamda Konya, Gaziantep, İstanbul, Bursa, Kocaeli, İzmir ve Ankara olmak üzere 7 ilimizde pilot uygulamalara başlıyoruz. Bu illerdeki üniversitelerimizin öğrenci kapasitesi, işletmelerin üretim ve istihdam potansiyeli, sektörlerin staj ve uygulamalı eğitim imkanları gibi verileri detaylı bir şekilde ortaya koyacak bir envanter çalışmasını tamamlamak üzereyiz. Özellikle sektör bazlı sınıflandırmalar yoluyla öğrencilerimizin nitelikli uygulama alanlarına erişimini sağlayacak bir altyapı hizmete girmek üzeredir. Bu büyük dönüşümü tek başımıza değil, güçlü bir ortaklık modeliyle hayata geçirdiğimizi bilmenizi isterim. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığının aktif katılımlarıyla birlikte Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ve her ilimizdeki sanayi ve ticaret odalarıyla birlikte ilgili diğer sivil toplum kuruluşlarıyla beraber sürecin önemli paydaşları olarak bu projeye destek veriyoruz."

Uygulamalı eğitim modelinin alınacak sonuçlara göre kısa sürede tüm ülkede yaygınlaştırılacağını dile getiren Özvar, "Böylece yalnızca meslek yüksekokullarında değil, lisans programlarında da öğrencilerimizin eğitim süreçlerini gerçek iş ortamlarıyla bütünleştiren, istihdamla doğrudan bağlantılı bir yükseköğretim anlayışını kurumsallaştırmış olacağız." şeklinde konuştu.

Özvar, Türkiye'deki bütün sektörlerin beklentilerini dikkate alarak meslek yüksekokulları için yenilikçi ve geleceğe dönük stratejiler geliştirmeye devam ettiklerini bildirdi.

Bu kapsamda eğitim-öğretim kalitesini artırdıklarını, altyapıyı güçlendirdiklerini, öğrencilerin iş hayatına daha donanımlı hazırlanabilmeleri için staj ve uygulama imkanlarını genişleteceklerini belirten Prof. Dr. Özvar, "Amacımız meslek yüksekokullarını yalnızca diploma veren kurumlar olmaktan çıkarıp, istihdamın en güçlü aktörlerinden biri ve gençlerimiz için cazip bir tercih merkezi haline getirmektir." dedi.

Türkiye-Suriye Dostluk Üniversitesi yakında hizmete girecek

YÖK Başkanı Özvar, yükseköğretim sisteminin önceliklerinden biri olan uluslararasılaşma konusunda da kararlı olduklarını bildirdi.

Türk yükseköğretiminin uluslararası vizyonunun en güçlü halkalarından birini Türk dünyasıyla kurulan ilişkilerin oluşturduğunu belirten Prof. Dr. Özvar, Bakü'de geçen yıl öğretime başlayan Türkiye-Azerbaycan Üniversitesinin bu vizyonun somut bir yansıması olduğunu söyledi.

"Çatı üniversite" modeliyle Orta Doğu Teknik, İstanbul Teknik ve Hacettepe üniversitelerinin bazı programlarını Azerbaycanlı öğrencilerle buluşturduğunu aktaran Özvar, bu yıl Taşkent'te kurulan Uluslararası Türk Devletleri Üniversitesinin ise geniş bir alanda yalnızca Özbekistan'ın değil, bütün Türk dünyasının ortak geleceğine katkı sunmaya başlayacağına dikkat çekti.

Türkiye'nin yükseköğretiminin yalnızca Türk dünyasında değil, aynı zamanda İslam coğrafyası ve Afrika'da da güçlü bir cazibe merkezi haline gelmeye başladığını dile getiren Özvar, "Suriye ile yürütmekte olduğumuz ortak üniversite kurma anlaşmamız şu an itibarıyla hayata geçmek üzeredir. Şam'da inşallah Türkiye-Suriye Dostluk Üniversitesi yakında hizmete girecektir. Bu üniversite çatısı altında ülkemizin köklü diğer üniversiteleri de programlar açabilecektir." dedi.
"Diplomaların Avrupa'da otomatik tanınması için son derece önemlidir"

Prof. Dr. Özvar, Türk yükseköğretiminin uluslararası rekabet gücünü artıracak en kritik başlıklardan birinin kalite güvencesi ve akreditasyon süreçleri olduğunu bildirdi.

Yükseköğretim Kalite Kurulu Başkanlığının (YÖKAK) bu yıl itibarıyla 200 yükseköğretim kurumunda kurumsal dış değerlendirmeyi tamamladığını, 182 kurumda izleme faaliyetleri yürüttüğünü aktaran Özvar, 109 kurumu ise kurumsal akreditasyon programı kapsamında değerlendirmeye aldığını belirtti.

2027'ye kadar tüm üniversitelerin değerlendirme süreçlerinin tamamlanması ve raporların Avrupa Yükseköğretim Kalite Güvencesi Tescil Kuruluşu (EQAR) veri tabanlarında yayınlanmasının hedeflendiğini kaydeden Prof. Dr. Özvar, "Bu süreç hem yükseköğretim sistemimizin uluslararası standartlarla uyumunu görünür kılacak hem de üniversitelerimizin küresel, bilimsel ağına entegrasyonunu güçlendirecektir." değerlendirmesini yaptı.

YÖKAK tarafından program akreditasyonu için yetkilendirilmiş 27 ulusal ve 17 uluslararası akreditasyon kuruluşunun çalışmalarına devam ettiğini aktaran Prof. Dr. Özvar, şunları söyledi:

"Bugüne kadar toplamda 2 bin 11 programımız akredite edilmiş ve Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi Veri Tabanına kaydedilmiştir. Bunlardan 1639'u ise Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi logosunu kullanmaya başlamıştır. Bu adımlar Türk yükseköğretim sisteminin, alınan diploma ve yeterliklerinin Avrupa'da mesleki ya da akademik amaçlı otomatik tanınması için son derece önemlidir. YÖKAK'tan beklentilerimiz var. Bilhassa kalite süreçlerini yöneten, aracı kuruluşların, derneklerin veya vakıfların da akreditasyonu fevkalade önemli konular arasında yer almaktadır. Bu konuda inşallah Yükseköğretim Kalite Kurulundan bir çalışma yapmasını beklediğimizi bu vesileyle ifade etmek isterim."

Yükseköğretim sisteminin gelecek dönemde gündem maddelerinden birinin, lisans programlarının içeriğini daha uygulamalı ve proje odaklı hale getirmek olacağını belirten Özvar, artık sadece teorik bilgiye dayalı eğitim anlayışını değil, öğrencileri mesleki tecrübeyle daha erkenden buluşturan, onları hem bilimsel araştırmaya hem de iş dünyasına daha güçlü hazırlayan bir yaklaşımı merkeze alacaklarını söyledi.

Paydaşların, alan uzmanlarının ve üniversite yöneticilerinin geniş katılımıyla yürütülecek istişareler sayesinde birçok programda teorik yükün azaltılması ve uygulama taraflarının güçlendirilmesi yönünde somut adımların atılacağını bildiren Özvar, Avrupa Kredi Transfer Sisteminin (AKTS) yeniden değerlendirilmesi, kontenjanların daha dengeli yaklaşımla belirlenmesi ve ders yüklerinin öğrencilere nitelikli beceriler kazandıracak şekilde yeniden kurgulanmasının da bu sürecin yapı taşları arasında yer alacağını vurguladı.

Başkan Özvar, şunları ifade etti:

"Yeni dönemde öğrencilerimizi çok sayıda ancak beceri ve yetkinlik kazandırmayan ders ve kredilerle yüklenmekten kurtarmayı gerekli ve lüzumlu görüyoruz. Bunun için ders planları sadeleştirilecek, öğrencilerimizin kendi yeteneklerini sergileyebilecekleri, proje geliştirebilecekleri, uygulama ve araştırma temelli öğrenme modelleri hayata geçirilecektir. Bu yaklaşım gençlerimizin yalnızca bilgi tüketen değil, bilgi üreten, sorgulayan, çözüm geliştiren bireyler olarak yetişmesini sağlayacaktır. Öğrencilerimizin çok ve aşırı sayıda derslerle meşgul edilmemesi, araştırmaya, proje yapmaya daha fazla yönlendirilmesi gerekmektedir.

Böylesi bir dönüşümün en somut çıktılarından biri de birçok Avrupa ülkesinde olduğu gibi dileyen ve şartları yerine getiren öğrencilerimize 3 yılda mezun olabilme imkanı sağlayacak yapısal reformların gündeme alınmasıdır. Bu reformlarla yükseköğretim sistemimiz hem daha verimli hem de uluslararası standartlarla daha uyumlu yapıya kavuşacaktır. Mezunlarımız sadece diplomaya sahip değil, aynı zamanda sahip oldukları beceri ve yetkinliklerle küresel düzeyde rekabet edebilen, ülkemizin kalkınmasına doğrudan katkı verebilen bireyler haline gelecektir. Başarılı olan öğrencilerimizin 3 yılda eğitim hayatlarını tamamlaması konusunda yapacağımız çalışmalar hem Yükseköğretim Kurulunun hem de Üniversitelerarası Kurulun temel gündem maddesi olmak durumundadır."

"Yaz okulu tekrar orijinaline rücu etmek durumundadır"

Özvar, üniversitelerin öğrencilere "yaz okulu" başlığı altında açtığı kursların tekrar aslına rücu edecek şekilde yapılandırılması gerektiğinin altını çizdi.

Öğrencilerin kaldığı derslerin bir kısmını yaz okulunda tekrar alarak geçebileceklerini fakat yaz okulunun önceki seneden değil, bir sonraki seneden, üst sınıftan ders almak için hizmet etmesi gerektiğine işaret eden Özvar, "Öğrenciler bir sonraki senenin ya da sonraki senelerin derslerini yaz okulunda alabilmelidir. Yaz okulu tekrar orijinaline, aslına rücu etmek durumundadır. Üniversitelere bu konuda önemli görevler düşmektedir. Üniversitelerarası Kurulumuzdan bu konuda gerekli çalışmaları bir an önce yapmalarını bekliyoruz." dedi.

Gelecek dönemdeki yapısal ve kalıcı reformlardan birinin de 4 yıllık mezuniyet için gerekli 240 AKTS'nin gözden geçirilmesi olduğunu belirten Özvar, şunları kaydetti:

"4 yıllık lisans eğitimlerinde teorik derslerin yanında uygulamalı eğitime daha fazla imkan ve yer verecek şekilde AKTS sistemi tekrar gözden geçirilmelidir. Avrupa'nın pek çok ülkesinde öğrenciler 180 AKTS ile mezun olabilmektedir. Bütün lisans programlarını dikkatli şekilde çalışarak, bulunduğumuz yapıyı göz ardı etmeden bunun dönüşümünü birlikte yapacağız. Bu hepimizin en önemli görevlerinden bir tanesi olmak zorundadır. Sadece lisansta değil, ön lisansta da bu çalışmanın gerçekleştirileceğini ifade etmek isterim. 3 senede mezun olan öğrenci, yüksek lisans yapmak istiyorsa erkenden akademik ve bilimsel çalışmalara katılabilir. Bunun da önünü böylelikle açmış olacağız.

Bütün bu konuların başarıyla uygulanabilmesi adına Üniversitelerarası Kurulu ve üniversitelerimizi göreve davet ediyorum. Başta lisans öğrenim süresinin 3 yıla indirilmesi ve kredi sisteminin sadeleştirilmesi olmak üzere ifade ettiğim bu başlıkların sizler tarafından etraflıca değerlendirilmesini ve olgunlaştırılmış görüşlerinizin Kurulumuza iletilmesini rica ediyorum. Sadece Yükseköğretim Kurulunun değil, üniversitelerimizin ortak akılla belirleyeceği bir yol haritası, sürecin başarıya ulaşması adına fevkalade mühimdir."

"Öğrencilerimizin teveccüh etmediği programlarda ısrar edemeyiz"

Yükseköğretim sisteminin sağlıklı ve sürdürülebilir biçimde gelişmesi için üniversitelerin kontenjan politikalarının da yeniden ele alınmasının zorunlu olduğuna işaret eden Özvar, bu yıl bazı programların kontenjanlarında düzenlemeler yaptıklarını, bu kararın genel olarak büyük teveccühle karşılandığını ifade etti.

Güncelliğini yitirmiş bazı ön lisans programlarına kontenjan verilmezken, hukuk, diş hekimliği, eczacılık, hemşirelik, işletme ve elektrik elektronik mühendisliği gibi lisans programlarının da kontenjanlarının düşürüldüğünü hatırlatan Özvar, şunları söyledi:

"Öğretim elemanı yetersizliği, mevcut kapasite fazlalığı ve kimi programlarda talep düşüklüğü sebebiyle eczacılık, diş hekimliği ve bazı sağlık programlarında önümüzdeki dönemde yine kontenjan sayılarında düzenlemeye gideceğimizi paylaşmak isterim. Bu karar, sadece sayısal bir indirimi değil, aynı zamanda kalite güvencesini esas alan ve nicelikten ziyade niteliği önceleyen bir yaklaşımı ortaya koymaktadır. Geçen yıl devlet üniversitelerine yönelik aldığımız bu kararlar, bu yıl vakıf üniversitelerine de teşmil edilecektir.

Adayların yönelimlerini ve mevcut koşulları dikkatli şekilde değerlendireceğiz. Önümüzdeki dönemde vakıf üniversitelerimizin başta hukuk kontenjanları olmak üzere tüm kontenjanlarını devlet üniversitelerinde olduğu gibi yeniden gözden geçireceğiz. Bu konuda devlet ve vakıf üniversiteleri arasında farklı tutum sergilemiyoruz. Bütüncül yaklaşımımız var. Türkiye'de istihdamla ilişiği kesilen veya öğrencilerimizin yönelimlerini karşılamayan, öğrencilerimizin teveccüh etmediği programlar konusunda fazla ısrar edemeyiz."

"Nihai düzenlemeleri kamuoyuyla paylaşacağız"

Özvar, ekim ayı içerisinde gerçekleştirecekleri Yükseköğretim Eğitim Programları Danışma Kurulu toplantısında bütün bu başlıkları detaylı biçimde değerlendireceklerini ve ilgili tarafların görüşlerini alarak nihai düzenlemeleri şekillendirip kamuoyuyla paylaşacaklarını bildirdi.

Kontenjanlara ilişkin bu kararları yalnızca yönetim tasarrufu olarak ele almadıklarının altını çizen Özvar, adayların tercih eğilimleri, bu yılki yerleştirme sonuçları ve paydaşların değerlendirmelerinin bir bütün olarak alınacak kararlara destek teşkil edeceğini vurguladı.

Yükseköğretim kurumlarının artık sadece eğitim öğretim faaliyetleriyle meşgul olmanın çoktan ötesine geçtiğine işaret eden Özvar, onlardan klasik anlamda çok daha başka beklentiler olduğunu kaydetti.

Prof. Dr. Özvar, kontenjan politikalarındaki olası azaltmayı sadece belli alanlarda değil, ihtiyaç ve şartlara göre tüm programlar için gündeme alabileceklerini dile getirdi.

Geçen yıl başladıkları Türkiye Üniversite Deneyim Araştırması'nın 205 üniversiteden 264 bin 344 öğrencinin katılımıyla yükseköğretim tarihinin en geniş kapsamlı öğrenci anketi olduğunu belirten Özvar, gelecek günlerde 2025 TÜDA anket çalışmasını başlatacaklarını duyurdu.

Özvar, Türkiye'nin bilim ve teknoloji alanında kat ettiği ve edeceği mesafenin doktora öğretiminin kalitesine bağlı olduğunu söyledi.

"Doktora eğitiminin kalitesi, akademisyenlerimizin kalitesini belirlemektedir"

YÖK Başkanı Özvar, paylaştığı tüm başlıkların Türk yükseköğretiminin gelecek dönemde izleyeceği yol haritasının temel taşlarını oluşturduğuna işaret etti.

Kalite güvencesi ve akreditasyondan dijital dönüşüme, uluslararasılaşmadan uygulamalı eğitimin güçlendirilmesine, yeni ve stratejik program açılımlarından bilimin toplumla daha güçlenmesine kadar pek çok başlık altındaki konuların, üniversitelerin istikbalinin doktora eğitimine bağlı olduğunu belirten Özvar, "Doktora eğitiminin kalitesi, akademisyenlerimizin kalitesini belirlemektedir. Akademisyenlerimizin kalitesi, üniversitelerimizin kalitesini belirlemektedir. Üniversitelerimizin daha kaliteli olması da bütün sistemin daha kaliteli olması anlamına gelmektedir." dedi.

Doktora eğitimi konusunda kat edilmesi gereken önemli mesafelerin olduğuna inandığını dile getiren Özvar, şunları kaydetti:

"Doktora seviyesinde devlet üniversitelerimizde toplam aktif 11 bin 514 program bulunmaktadır. Vakıf üniversitelerindeki toplam sayımız ise 737'dir. Dolayısıyla doktora öğreniminin önemli kısmını devlet üniversiteleri vermektedir. Bu programların dışında sanatta yeterlilik programlarını da söylemek gerekir; 139 adet sanatta yeterlilik programımız bulunmaktadır. Dolayısıyla sanatta yeterliliği, doktora programıyla değerlendirdiğimizde 12 bin 400 civarında programımız hizmet vermektedir. Bugün itibarıyla doktora öğrenci sayımız 96 bini geçmektedir. Doktora mezun sayımız ise 2024-2025 yılı için 13 binin üzerindedir."

"Dünyada doktora öğrencileri azalıyor"

Dünyada doktora eğitimine katılma açısından küresel düşüş eğilimi olduğuna dikkati çeken Özvar, bu küresel eğilimin dünyada gençlerin lisans, yüksek lisans sonrasında doktora eğitimine eskisi kadar teveccüh etmediğini gösterdiğine işaret etti.

Bütün dünyada pek çok gelişmekte olan ülkede doktora programlarına teveccühün azaldığını belirten Özvar, "Bunun pek çok sebebi olmaktadır. Ülkemizde ise küresel ölçekte gördüğümüz bu eğilimin etkileri hissedilmiyor. Doktora önemli bir aşama. Başta Japonya, ABD, Fransa, Almanya gibi büyük ülkeler doktora öğrencisinin azalmasını 'tehlike çanı çalıyor' gibi değerlendirmektedir. Ülkemizde de küresel bu eğilimin etkileri önümüzdeki yıllarda ortaya çıkabilir. Ülkemizde doktora yapacak öğrenci sayısı azalabilir." diye konuştu.

Bunun üniversiteler bakımından dikkatlice değerlendirilmesi gereken bir konu olduğunun altını çizen Özvar, böyle bir tehditle, sınamayla karşı karşıya kalınmadan doktora programlarıyla ilgili çalışılmasını istedi.

Başta enstitü müdürleri olmak üzere program danışmanları ve başkanların dekanlarla birlikte mutlaka doktora süreçlerini gözden geçirmesi ve tekrar ele alması gerektiğini vurgulayan Özvar, şunları kaydetti:

"Derslerin yapılıp yapılmadığı, yoklama alınıp alınmadığı, tez izleme süreçlerinin ve toplantıların yapılıp yapılmadığı, tezlerin danışmanlar tarafından değerlendirilmesi başta olmak üzere muhtelif konularda mutlaka denetim ve değerlendirmeye önem vermenizi istiyoruz. Türkiye'de doktora mezunlarının istihdamda iş bulabilme imkanı yüzde 92 seviyelerinde. Yani mezun ettiğimiz her 100 doktora mezununun 90'dan fazlası iş bulabilmektedir. Öncelikle akademilerde iş buluyorlar. Üniversitelerimizin kalitesinin daha da yukarı çıkabilmesi, iyi yetişmiş doktora öğrencileriyle mümkündür. Bu, bizim istikbalimiz."

"Müfredatın içine mutlaka uygulamalı dersler konulmalı"

Doktora programının sadece akademik kariyer şeklinde tasarlanmaması, müfredatın içine mutlaka uygulamalı derslerin konulması gerektiğine işaret eden Özvar, mezuniyet sonrasında doktora öğrencilerinin sanayide, hizmet sektöründe istihdam edilebileceği, bilgi ve beceri kazanabileceği araçlarla donatılması gerektiğinin altını çizdi.

Özvar, doktora programlarında uluslararası işbirliklerine açık olunması gerektiğini belirterek, "İkili doktora yerine çoklu doktora programı yapalım. Niye dört üniversite doktora programı vermesin? Sizlerden talep bekliyorum." dedi.

Toplantıya, üniversite rektörleri ve akademisyenler katıl